درمان ضایعه خوش خیم در مجاری ادرار + علائم
میزراه بخش حیاتی دستگاه ادراری بوده و وظیفه اصلی آن حمل ادرار به خارج از بدن است. در مردان، این کانال مایع منی را از دستگاه تولید مثل به بیرون حمل می کند. اکثر افراد با مجاری ادراری خود مشکلی ندارند اما عده اندکی از ضایعه خوش خیم (غیر سرطانی) مجاری ادراری رنج می برند.
در شرایط نرمال چه اتفاقی رخ می دهد
میزراه اندامی لوله ای شکل است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن هدایت می کند. در مردان، میزراه از مثانه آغاز شده، از درون غده پروستات، پرینه (فضای بین کیسه بیضه و مقعد) و آلت تناسلی عبور می کند.
در زنان میزراه کوتاه تر است و از مثانه شروع شده، از مقابل واژن عبور کرده و به خارج از بدن می رسد.
جریان طبیعی ادرار، بدون درد بوده و قابل کنترل است. در کل، جریان ادراری قوی بوده و هیچ خون مشهودی نباید در آن باشد.
ضایعه، بخش آسیب دیده یک اندام یا بافت است. هر گونه نقص سبب می شود آن عضو آن طور که باید کار نکند.
علل بروز ضایعه خوش خیم
ضایعه ها به علت تصادف، عفونت یا شیوه خاص رشد آن عضو از بدن به وجود می آیند.
برخی علل بروز ضایعه این ها هستند:
- آبسه
- شکستگی های لگن
- آسیب های ناشی از گشودن بیش از حد پا
- عفونت
- آسیب های ایجاد شده توسط ابزار آلات پزشکی (مثل کاتتر یا سیستوسکوپ)
- مشکلات نادر پزشکی در زمان تولد
انواع ضایعه خوش خیم مجرای ادرار
غده های غیر سرطانی
غده های غیر سرطانی در مردان، به زگیل های روی آلت تناسلی مربوط هستند. این ضایعه ها اغلب به علت ویروس اچ.پی.وی به وجود می آیند.
پزشک در صورتی که ضایعه ای روی مجرای ادراری ببیند، به توده زگیل مانند مجرای ادراری مشکوک خواهد شد.
همچنین در صورتی که شیوه جریان ادراری فرد تغییر کند هم نیازمند بررسی های بیشتر توسط پزشک است.
ممکن است در ادرار خون بوده و دفع آن با درد و سوزش همراه باشد. در کل چند نوع محدود از ضایعه های خوش خیم مجاری ادراری وجود دارد.
بیشتر بخوانید : درمان زگیل تناسلی مردان
لیکن اسکلروزوس (LS) یا بالانیت زروتیکا اوبلیترانس (BXO)
لیکن اسکلروزوس مشکلی پوستی در آلت تناسلی مردان بوده و علت مشخصی ندارد. LS با پوست سفید و براق اطراف مجرای ادرار قابل تشخیص است.
این پوست به مرور تبدیل به زخم می شود. به نظر می رسد LS در کودکی آغاز شده و در بزرگسالی پیشرفت می کند.
زخم حاصل از آن باعث باریک شدن مجرای ادراری شده به گونه ای که دفع ادرار سخت خواهد شد.
سایر علائم شامل سوزش ادرار، خارش، ترک پوست، گاهی اوقات زخم و خونریزی می شود.
مردان ختنه نشده ای که این مشکل را دارند، عقب کشیدن پوست سر آلت تناسلی برای آن ها دشوار خواهد بود.
بیماری تنگی مجرای ادراری
تنگی مجرای ادرار وقتی رخ می دهد که بخشی از میزراه باریک شود. علت آن زخم بافت مجرای ادراری است.
علایم تنگی مجرای ادراری عبارتند از:
- کاهش میزان ادرار
- حس تکرر ادرار
- عفونت مجاری ادراری
- خونریزی
- ورم و عفونت پروستات
بیشتر بخوانید : 10 روش درمان خانگی عفونت مجاری ادراری
اورولوژیست بیشتر اوقات تنگی مجرای ادراری را از طریق آزمایش ادرار و تصویربرداری (اورتوگرافی) تشخیص داده و داخل بدن را با تلسکوپی بلند و باریکِ چراغ دارد می بیند.
پلیپ مجاری ادراری
پلیپ مجاری ادرار، توده ای غیر طبیعی و نادر بوده که اغلب در زمان تولد به وجود می آید. این مشکل در زنان رایج تر است.
این پولیپ اغلب از بافت فیبری تشکیل شده و گاهی شامل عضله ای نرم و کیست های کوچکی می شود که همگی با یک لایه نازک محافظتی از بافت پوشیده شده اند.
برخی علایم این بیماری عبارتند از:
- توده در بخش خارجی واژن
- خون در ادرار
- انسداد مجرای ادرار
این پولیپ ها توسط سیستوسکوپ پیدا می شوند. نوعی از تست اشعه ایکس به نام سیستواورتروگرام هم به کار می رود.
کیست پارایورترال
کیست های پارایورترال که به نام غدد اسکین هم شناخته می شوند، در دیواره واژن و نزدیک مجرای ادراری در زنان قابل مشاهده هستند.
یک کیست پارایورترال به شکل توده ای براق، سفت با رنگ سفید مایل به زرد ظاهر شده که مجرای ادراری را مسدود می کند.
علایم شایع عبارتند از:
- توده ای که قابل لمس است
- کاهش جریان ادرار
- انسداد مجاری ادراری
- دفع دردناک ادرار
برجستگی گوشتی اورترال
این برجستگی ها توده های پلیپ شکلی هستند که در جلوی مجرای ادرار آویزان می شوند. آنها اغلب در معاینه فیزیکی قابل تشخیص هستند.
برجستگی اورترال بیشتر در زنانی دیده شده که بعد از یائسگی هورمون تراپی انجام نمی دهند.
اصلی ترین علامت این مشکل، غشای باریک و قرمزی است که به بیرون مجرای ادرار می چسبد. سایر علایم عبارتند از:
- خونریزی و درد حین ادرار
- حس تکرر ادرار
- نیاز ناگهانی به دفع ادرار
- حساسیت مجرای ادرار
پرولاپس اورترا (فتق میزراه)
فتق میزراه مشکلی نادر در مجرای ادرار زنان بوده که از سایر ضایعه های خوش خیم آزار دهنده تر است.
غشای میزراه و بافت اسفنجی آن از مجرای ادرار بیرون می زند. این امر منجر به درد و خونریزی واژینال خواهد شد. گاهی اوقات دفع ادرار هم غیرممکن می شود.
این مشکل اغلب در دختران جوان اتفاق می افتد اما وقوع آن در هر سنی محتمل است. معاینه فیزیکی راه تشخیص این مشکل خواهد بود.
درمان ضایعه خوش خیم مجاری ادرار
درمان ضایعه خوش خیم بستگی به نوع و محل قرارگیری آن دارد. آبسه، آسیب به مجرای ادرار و عفونت ها باید هر چه سریع تر درمان شوند.
اورولوژیست روش های پزشکی بسیاری برای مقابله با این ضایعه ها دارد. آبسه های مرتبط با بیماری سوزاک در مجاری ادرار به خوبی با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند.
اورولوژیست احتمالا آبسه ها را طی جراحی خالی کند. گاهی اوقات به کاتتر در مثانه (کاتتر فولی) یا لوله ای در مثانه از داخل شکم (لوله سوپراپیوبی) برای بیرون نگه داشتن ادرار در خارج از میزراه تا زمان بهبودی نیاز می شود.
بعد از درمان میزراه، باید بتوانید به شکل عادی ادرار کنید.
بیماری تنگی مجرای ادرار
برای درمان این مشکل، اورولوژیست باید بداند زخم ها کجا قرار دارند. این تشخیص با تصویر برداری اشعه ایکس به نام اورتوگرافی انجام می پذیرد.
رنگی خاص به داخل میزراه تزریق می شود که تا نوک آلت تناسلی مردانه می آید. بعد از تصویربرداری، رنگ نشان می دهد زخم کجا بوده و چه مدت آنجا قرار دارد.
اگر این تنگی ها شدید بوده یا کانال مجرای ادرار را مسدود کرده اند، برشی کوچک بالای استخوان شرمگاهی زده شده تا بررسی دقیق تر صورت بگیرد.
تنگی مجرای ادرار اغلب با عریض کردن کانال میزراهی درمان می شود که هم از طریق دیلاتاسیون (اتساع) و هم جراحی قابل انجام است.
دیلاتاسیون
دیلاتاسیون یا اتساع روشی برای گشاد سازی مجرای ادرارِ باریک شده و رساندن به پهنای طبیعی است.
لوله ای که پهن تر از میزراه است از مجرا به داخل مثانه وارد می شود. این لوله بیرون کشیده شده و لوله های بزرگتر یکی پس از دیگری وارد می شوند تا زمانی که مجرا به اندازهای طبیعی برسد.
این عمل با ژل بی حس کننده موضعی انجام می گیرد. اورولوژیست احتمالاً از اورتروسکوپ برای مشاهده داخل میزراه استفاده کند.
اتساع گاهی اوقات درد و ناراحتی ایجاد می کند که در تنگی های شدید تر بیشتر است. اورولوژیست کاتتر اورترال را برای ۲۴ ساعت یا بیشتر داخل مجرای ادراری می کند تا مثانه خالی شود.
اتساع اغلب فقط برای تنگی های خفیف مفید است. اگر قبلا تجربه اتساع داشته اید دیگر این شیوه مشکل را حل نخواهد کرد.
اما زمان بازگشت دوباره تنگی مجرا متفاوت بوده و بنابراین درمان هنوز هم برای برخی بیماران مفید خواهد بود.
جراحی ضایعه خوش خیم
یورتروتومی
یورتروتومی داخلی (DVIU) شاید برای کوتاه مدت تنگی های خفیف را درمان کند. اورولوژیست با استفاده از سیستوسکوپ، چاقویی کوچک را به داخل لوله و لوله را به درون مجرای ادرار وارد کرده، برشی عمیق به تنگی مجرا می زند.
مجرای برش خورده، خود را با بافت های طبیعی ترمیم خواهد کرد. یورتروتومی داخلی اغلب با بیهوشی انجام می شود. این عمل در صورت عود مجدد تنگی باز هم قابل اجرا است.
یورتروپلاستی
تنگی های عمیق و زخم های موجود در میزراه که نزدیک مجرای آلت تناسلی مردانه هستند به دیلاتاسیون یا یورتروتومی داخلی به خوبی پاسخ نمی دهند.
این زخم ها و مجرای ادراری که کاملا نابود شده، توسط عمل جراحی بازسازی می شوند (یورتروپلاستی)، اما نتایج این عمل متفاوت است.
یورتروپلاستی با ایجاد برش در آلت تناسلی مردانه یا پرینه انجام شده و بافت زخم، بیرون آورده می شود.
بافت های سالم در انتهای مجرای ادرار دوباره به هم متصل خواهند شد. گاهی اوقات پوستی جداگانه در محل تنگی مجرا پیوند زده می شود.
این پوست از داخلِ گونه یا نقطه دیگری از بدن برداشته خواهد شد. اغلب کاتتری برای چند هفته بعد از عمل کار گذاشته می شود.
بیشتر بخوانید : علائم تومور یا سرطان آدرنال یا غدد فوق کلیوی
سایر روش ها ضایعه خوش خیم
استنت فلزی دایم برای تنگی مجرای بولبار کار گذاشته می شود اما برای اکثر بیماران مفید نیست.
درمان توده های خوش خیم مجرای ادرار دشوار است. از لیزر برای نابودی این ضایعه ها که همراه با زگیل تناسلی ظاهر می شوند استفاده خواهد شد.
برخی از پزشکان استفاده از کرم‌های پوستی را پیشنهاد می کنند. هم اکنون هیچ تکنیک مطمئنی این مشکل را درمان نکرده و یا از بازگشت مجدد ویروس اچ.پی.وی پیشگیری نخواهد کرد.
- لیکن اسکلروز (LS) یا بالانیت زروتیکا اوبلیترانس (BXO) : LS و BXO با داروهایی که باکتری ها را کشته و ورم را می کاهند درمان پذیر هستند. ختنه احتمالا احتیاج شود.
اگر زخم ها مجاری ادراری را مسدود کنند، به جراحی سازنده تری نیاز خواهد شد.
- پلیپ اورترال : این پولیپ ها با سیستورتروسکوپی از بین می روند. اورولوژیست با دوربینی کوچک و منعطف وارد مجرای ادرار شده و از ابزارهای بسیار کوچک برای برداشتن توده استفاده خواهد کرد.
- کیست پارایوترال : کیست پارایوترال در صورت عدم وجود علایم نیاز به درمان ندارد. اغلب این کیست ها خود به خود از بین می روند اما اگر مسدود شدگی یا عفونتی وجود داشته و یا درد ایجاد شود اورولوژیست کیست را با چاقوی جراحی پاره کرده تا آن را تخلیه کند.
- زائده گوشتی اورترال : کیست های گوشتی اورترال در صورت عدم بروز علایم، نیاز به درمان ندارند.
برخی اورولوژیست ها استفاده از کرم استروژن یا HRT را برای رفع زایده گوشتی پیشنهاد می کنند.
اگر زائده گوشتی بزرگ بوده یا مشکل ایجاد می کند اورولوژیست آن را برداشته و ریشه آن را می سوزاند.
- فتق اورترال : فتق اورترال از طریق جراحی و حذف بافت مورد نظر درمان پذیر است. غشای آن ناحیه بخیه زده می شود تا دوباره چنین اتفاقی نیفتد.
بیشتر بخوانید : بی اختیاری ادرار و آشنایی کامل با آن
بعد از درمان
رها شدن از ضایعه های خوش خیم مجاری ادرار حاصل از اچ.پی.وی و سوزاک مشکل است. اغلب، آنتی بیوتیک آنها را تحت کنترل نگه می دارد.
این ضایعه های مجاری ادراری معمولا دوباره عود کرده و نیاز به درمان مجدد دارند. هم دیلاتاسیون و هم درمان یورتروتومی داخلی به احتمال زیاد با بازگشت تنگی مجرا همراه هستند.
این مورد بستگی به عمق تنگی مجرا دارد. تنگی های خفیف و کوتاه، اغلب وضعیت بهتری نسبت به عمیق تر ها دارند.
مطالعات بسیاری نشان داده اند که استفاده هر روزه از کاتتر تا سه ماه بعد از درمان به عدم عود مجدد تنگی مجرای ادرار کمک می کند.
مشکلات به وجود آمده در یورتروپلاستی عبارتند از:
- عود مجدد تنگی
- خونریزی
- عفونت
- مشکلات اندام های موجود در پایین تنه به علت زمان طولانی مدت جراحی (که نادر است)
بعد از عمل جراحی و قبل از بیرون آوردن کاتتر، اورولوژیست دستور به انجام سیستورتروگرام می دهد.
تصویربرداری اشعه ایکس از مجاری ادراری تاثیر درمان را نشان خواهد داد. اورولوژیست هر گونه تنگی مجرا را در ویزیت های آتی بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می دهد.
همچنین ممکن است دوباره آزمایشی برای بررسی سرعت جریان خروج ادرار و شدت آن انجام صورت بگیرد.
انجام مجدد تصویربرداری (اورتروگرافی) اغلب سه تا دوازده ماه بعد از یوروتروپلاستی تجویز شده تا عود مجدد مشکل بررسی شود.
در حالی که اکثر تنگی های مجاری ادراری دوباره طی یک سال بعد از جراحی بازگشت دارند، اما عدم عود مجدد تا ده سال هم گزارش شده است.
ضایعه های خوش خیم مجاری ادرار به دلیل عفونت و تصادف ایجاد می شود و دارای انواع مختلفی همچون غده های غیر سرطانی در مردان، لیکن اسکلروزوس، پلیپ مجاری ادراری و… است. برای تشخیص و درمان ضایعه خوش خیم به کلینیک تخصصی اورولوژی الهام مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری برای درمان زائده های پوستی، با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینک : 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
