مگایورتر یا تنگی مادرزادی محل اتصال حالب به لگنچه
مگایورتر چیست؟
اکثر نوزادان با دستگاه ادراری طبیعی به دنیا می آیند. اما در بعضی از آن ها لوله ای که کلیه و مثانه را به هم متصل می کند گشاد تر است.
این امر سبب بروز عفونت و انسداد جریان ادراری خواهد شد که آسیب های جدی ای به کلیه می زند.
در شرایط طبیعی چه اتفاقی می افتد؟ دستگاه ادراری مثل سیستم لوله کشی عمل می کند. یعنی لوله های خاصی که اجازه می دهند آب و نمک از درون آنها عبور کند.
دستگاه ادراری از دو کلیه، دو میزنای، مثانه و میز راه تشکیل شده است. کلیه ها برای بدن مثل یک فیلتر تصفیه عمل می کنند. سموم را از بدن خارج کرده و قند، نمک و مواد معدنی مفید را نگه می دارند.
ادرار که محصولی زائد است در کلیه ها ساخته شده و از لوله ۲۵ سانتی متری به نام میزنای (حالب) به مثانه ریخته می شود.
قطر میزنای 0.6 سانتی متر بوده با دیواره های عضلانی که ادرار را به مثانه هدایت می کند. مثانه با کشش و افزایش سایز، ادرار را ذخیره کرده تا زمانی که فرد برای تخلیه آماده شود.
همچنین مسیر میزنای را می بندد تا ادرار به کلیه ها برنگردد. این لوله که ادرار را از مثانه به خارج از بدن می فرستد میزراه نام دارد.
انواع مگایورتر
مگا یورتر (میزنای بسیار بزرگ) وقتی ایجاد می شود که میزنای عریض تر از سه هشتم سانتی متر بشود. این مسئله به علت ناهنجاری خود میزنای (اولیه) و یا انسداد مثانه (ثانویه) اتفاق می افتد.
انواع مختلفی از مگایورتر ها در زیر توصیف شده اند.
مگایورتر انسدادی اولیه
در این نوع مگایورتر میزنای در محل ورود به مثانه بسیار باریک می شود. این انسداد میزنای را از بالا عریض تر می کند.
بخش باریک شده در طول زمان به کلیه آسیب می زند. جراحی جهت حل این مشکل و رفع انسداد نیاز خواهد شد. اگر علائم بیشتر شد با پزشک مشورت کنید.
مگایورتر رفلاکسی
در این نوع از مگایورتر میزنای گشاد می شود چون جریان ادرار از مثانه به میزنای برمی گردد (وسیکورترال رفلاکسی).
معمولا وقتی ادرار در مثانه است نباید به میزنای برگردد. مگایورتر رفلاکسی علامت رفلاکس وسیکورترال است که در نوزادان پسر بیشتر دیده می شود.
گاهی اوقات این رفلاکس و میزنای گشاد شده طی سال اول زندگی بهتر می شود اما در صورت عدم رفع مشکل، جراحی راهکار خوبی خواهد بود.
مگایورتر رفلاکسی احتمالاً با مشکلی در عدم تخلیه درست مثانه در ارتباط باشد. درعوض، مثانه ادرار را دوباره به میزنای فرستاده و خود مثانه ورم می کند.
این مشکل «سندرم مگایورتر مگاکیستی» نام دارد.
مگایورترغیر انسدادی و غیررفلاکسی
میزنای های گشادی وجود دارند که به دلیل انسداد یا رفلاکس ادرار ایجاد نشده اند. بسیاری از این موارد در طول زمان بهتر می شوند.
پزشک با دقت بررسی کرده تا جلوی انسداد یا رفلاکس گرفته شود.
مگایورتر انسدادی رفلاکسی
این نوع مگایورتر توسط میزنایی ایجاد شده که مسدود بوده و دارای رفلاکس است. این مشکل خطرناک است چون میزنای بزرگ شده و به مرور مسدود تر می شود.
افراد دارای این بیماری بیشتر در معرض ابتلا به عفونت دستگاه ادراری هستند.
مگایورتر ثانویه
این ها مگایورتر هایی هستند که به علت سایر مشکلات پزشکی خود را نشان می دهند. برخی از این مشکلات عبارتند از:
- دریچه های اورترال خلفی (انسدادی در میزراه مردان)
- سندرم پرون بلی
- مثانه نوروژنیک (اسپینا بی فیدا (نخاع دوشاخه)، آسیب ستون فقرات و غیره)
علائم مگایورتر
پزشکان قبلا مگایورتر را حین بررسی عفونت ادراری کودک تشخیص می دادند. این بیماران اغلب تب، کمر درد و استفراغ دارند.
اما امروزه به علت استفاده گسترده از سونوگرافی قبل از تولد، اکثر موارد مگایورتر به شکل هیدرونفروز یا اتساع دستگاه ادراری جنین تشخیص داده می شوند.
چون مگایورتر عفونت های شدید یا انسداد ایجاد کرده که منجر به آسیب به کلیه می شود، باید بسیار جدی گرفته شود. اتساع دستگاه ادراری احتمالا به دلیل انسداد باشد اما همیشه هم علت این نیست.
در بعضی موارد، میزنای گشاد شده ممکن است اصلاً روی کلیه تاثیر نگذارد. همچنین اکثر بیمارانی که قبل از تولد مگایورتر در آنها تشخیص داده شد، دارای علائم نیستند.
بنابراین باید بررسی های بیشتر انجام داد تا از عدم تاثیر آن روی عملکرد کلیه ها و ایجاد مشکلات بیشتر اطمینان حاصل کرد.
بیشتر بخوانید : عفونت مثانه
تشخیص مگایورتر
اگر کودک شما دچار عفونت ادراری یا سایر علائم مگایورتر شد با پزشک مطرح کنید. اورولوژیست آزمایش هایی جهت بررسی نحوه عملکرد دستگاه ادراری تجویز می کند. این آزمایش ها عبارتند از:
سونوگرافی
سونوگرافی از امواج صوتی ای که از برخورد به اندام ها مرتعش می شود تصاویر داخلی ایجاد می کند. این تصویربرداری بدون درد اغلب برای بررسی کلیه، میزنای و مثانه استفاده می شود.
سونوگرافی در یافتن میزنای گشاد شده بسیار مفید است. در واقع در حالی که سونوگرافی به ندرت میزنای معمولی را به علت سایز باریک اش نشان می دهد، تصاویر خوبی از میزنای های گشاد شده ارائه می کند.
سیستورتروگرام دفع ادرار
سیستورتروگرام تستی با اشعه ایکس است تا رفلاکس وسیکورترال تشخیص داده شود. لوله ای کوچک (کاتتر) به داخل میزراه و مثانه وارد می شود.
رنگی مخصوص از طریق لوله وارد مثانه شده در حالی که اشعه ایکس تصویربرداری انجام می دهد.
در صورت وجود رفلاکس، اشعه ایکس نشان می دهد که رنگ به میزنای بر می گردد.
اسکن کلیوی دیورتیک
اسکن کلیوی دیورتیک به دنبال هرگونه انسداد می گردد. این تست با تزریق وریدی مایع رادیو اکتیو صورت گرفته و سپس این مایع وارد کلیه خواهد شد.
کامپیوتر مشخص می کند هر کلیه چگونه کار می کند. همچنین این اسکن هرگونه انسداد را مشخص خواهد کرد.
اگر کلیه طبیعی و درست کار می کند، انسدادی که مشکل ساز باشد غیرمحتمل است.
ام.آر.یو از سیستم مجاری ادراری
ام.آر.یو از جریان مغناطیسی جهت تصویربرداری داخلی بدن استفاده می کند. این تست دستگاه ادراری را حتی بهتر از سونوگرافی یا اسکن دیورتیک نشان می دهد.
ام.آر.یو او شامل تزریق رنگ و تصویر برداری از مجاری ادراری با استفاده از میدان مغناطیسی است. اغلب از این تست برای بچه های کوچک استفاده نمی شود چون به بیهوشی نیاز دارد.
بیشتر بخوانید : آیا می توان نارسایی کلیه را درمان کرد؟
درمان مگایورتر یا تنگی مادرزادی محل اتصال حالب به لگنچه
جراحی باز : اگر آزمایش ها انسداد یا نارسایی کلیه را نشان دادند، فرد احتمالا به جراحی جهت حل این مشکل نیاز داشته باشد. جراحی مرسوم برای مگا یورتر شامل قرار دادن دوباره میزنای در درون مثانه (ایمپلنت میزنای) و تنگ کردن میزنای است.
اگر کودک عفونت مجاری ادراری و کاهش عملکرد کلیه ندارد، جراحی تا دوازده ماهگی به تاخیر می افتد.
جراحی نوزادان آسان نبوده و باید توسط جراح متخصص نوزادان صورت بگیرد. به بسیاری از نوزادان تا زمان جراحی آنتی بیوتیک داده می شود تا از آنها در مقابل عفونت محافظت شود.
در طول عمل، جراحی در پایین شکم برش می زند. سپس بسته به آناتومی بدن کودک، یا از طریق داخل مثانه (ترنسوسیکال) یا از بیرون مثانه (اکستراوسیکال) به میزنای می رسد.
میزنای از مثانه جدا شده و گشادی و ایراد آن اصلاح می شود. جراح به رفع هر گونه انسداد هم اقدام خواهد کرد.
سپس دوباره میزنای در مثانه کار گذاشته می شود. کودک برای چند روز از کاتتر استفاده می کند و دو تا چهار روز در بیمارستان بستری خواهد شد.
اکثر مگایورترهای دارای علائم، با جراحی باز درمان می شوند. برای مگایورترهای انسدادی، انسداد رفع خواهد شد.
برای مگایورترهای رفلاکسی، رفلاکس (بازگشت ادرار) اصلاح می شود. برای میزنایی که بسیار گشاد شده، جراح آن را تنگ و اصلاح خواهد کرد.
بیشتر بخوانید : پروتز آلت تناسلی – ایمپلنت آلت تناسلی
سایر گزینه ها
در کودکان بالای دو سال، اتساع با بالن هم برای قسمت های تنگ شده امکان پذیر است. جراح، مثانه را با تلسکوپی بلند، باریک و چراغدار (سیستوسکوپ) بررسی می کند.
سیمی کوچک از داخل مجرای مثانه وارد شده و به میزنای می رسد. از بالن برای اتساع بخش های باریک شده میزنای استفاده می شود.
لوله ای سیلیکونی در میزنای برای ۴ تا ۶ هفته باقی می ماند. تحقیقات نشان داده اند این امر می تواند انسداد را رفع کرده و به حذف رفلاکس کمک کند.
روش های کمتر تهاجمی مثل تزریق مواد خاص برای اصلاح رفلاکس به علت اتصال غیرطبیعی به مثانه، به خوبی کارآمد نیستند.
لاپاراسکوپی جراحی ای است که از طریق قرار دادن لوله های باریک درون بدن از داخل شکافی کوچک انجام می شود. جراح از دوربینی خاص برای مشاهده داخل بدن و همچنین ابزارهایی بسیار کوچک همراه با آن استفاده می کند.
لاپاراسکوپی برای ایمپلنت اورترال کاری دشوار بوده و نیازمند جراح بسیار حرفه ای در زمینه لاپاراسکوپی است.
بعد از درمان
بعضی از آزمایش هایی که قبل از جراحی انجام شد احتمالاً دوباره باید چند هفته بعد تکرار شوند. این کار برای بررسی کارآمدی عمل جراحی صورت خواهد گرفت. احتمالاً سایز میزنای بلافاصله تغییر نکند بنابراین باید در طول زمان دوباره چک شود.
برخی مشکلات حاصل از جراحی عبارتند از:
- خونریزی
- انسداد میزنای
- رفلاکس وسیکواورترال (جدید یا همان قبلی)
احتمالاً بلافاصله بعد از عمل یا مدت های بسیار طولانی بعد از آن دوباره انسداد به وجود بیاید. از هر ۱۰۰ نفر ۵ مورد دچار این مشکل می شوند که احتمالا به جراحی های بیشتری نیاز شود.
مشکلات رفلاکس وسیکواورترال هم در هر ۱۰۰ جراحی، ۵ مورد قابل شناسایی است که خود به خود از بین می رود.
اکثر بیماران تا چندین سال بعد از جراحی باید مدام ویزیت شوند. از سونوگرافی برای اطمینان از بهبود ظاهر کلیه و میزنای استفاده می شود.
اسکن کلیه هم اغلب برای اطمینان از عملکرد طبیعی کلیه و رفع انسداد انجام خواهد شد. چند ماه بعد از جراحی، برای عدم وجود رفلاکس، تست VCUG توصیه می شود.
سوالات متداول
آیا این بیماری ژنتیکی است؟
در حال حاضر دانشمندان نمی دانند این بیماری منشاء ژنتیکی دارد یا خیر.
آیا همیشه جراحی برای ترمیم مگایورتر نیاز است؟
خیر اکثر مگایورترهایی که قبل از تولد تشخیص داده می شوند در طول زمان و بدون جراحی بهتر خواهند شد.
مگایورتری که در افراد با سن و سال بیشتر با درد و عفونت مجاری ادراری تشخیص داده می شود، نیازمند جراحی است.
اغلب از آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت مجاری ادراری استفاده می شود.
بیشتر بخوانید : 10 روش درمان خانگی عفونت مجاری ادراری
آیا جراحی کمتر تهاجمی یک گزینه حساب می شود؟
شاید قرار دادن استنت یا کاتتر درون بخش مسدود شده مگایورتر برای کوتاه مدت به کلیه جهت تخلیه بهتر کمک کند.
تکنیک های لاپاراسکوپی برای اصلاح مگایورتر در حال بررسی هستند.
آیا مشکلات بلند مدت در صورت عدم انجام اقدامات درمانی اتفاق می افتند؟
احتمالاً بله و این مشکلات عبارتند از:
- سنگ های اورترال
- عفونت مجاری ادراری
- بدتر شدن عملکرد کلیه
- کمر درد
اکثر نوزادان با دستگاه ادراری طبیعی به دنیا می آیند؛ ولی در این بین برخی از نوزدان دارای اندام ادراری طبیعی نیستند که به این اختلال مگایورتر می گویند. برای درمان مگایورتر به بهترین شیوه به کلینیک تخصصی اورولوژی الهام مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری برای درمان زائده های پوستی، با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینک : 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
