دیابت و نارسایی کلیه

20 مرداد 1399

بدون دیدگاه

دیابت قندی یكی از دلایل نارسایی كلیه است. این بیماری سطح بالای گلوکوز (قند) خون است. سطح بالای قند خون مبتلایان به دیابت با گذشت زمان به میلیون ها واحد کوچک تصفیه کننده موجود در کلیه ها آسیب می رساند و موجب نارسایی کلیه میشود.

این بیماری به هیچ وجه بهبود نیافته و در صورت بدتر شدن کلیه ها درمان باید بیشتر شود.

گزینه های درمانی شامل دارو، دیالیز و پیوند کلیه است.

کار اصلی کلیه ها از بین بردن مواد زائد خون و بازگرداندن خون تمیز شده به بدن است. نارسایی کلیه به این معنی است که کلیه ها دیگر قادر به از بین بردن مواد زائد و حفظ سطح مایعات و نمک مورد نیاز بدن نیستند.

یکی از دلایل نارسایی کلیه دیابت است که در این شرایط سطح گلوکوز (قند) خون بالا است.

سطح بالای قند خون با گذشت زمان به میلیون ها واحد کوچک تصفیه کننده موجود در کلیه ها آسیب می رساند و این امر در نهایت منجر به نارسایی کلیه می شود.

حدود 20 تا 30 درصد مبتلایان به دیابت دچار بیماری کلیوی (نفروپاتی دیابتی) می شوند اما تمام این موارد منجر به نارسایی کلیه نخواهد شد.

فرد مبتلا به دیابت چه در صورت استفاده و یا عدم استفاده از انسولین مستعد ابتلا به نفروپاتی است. این خطر با مدت زمان ابتلای فرد به دیابت در ارتباط است.

نفروپاتی دیابتی بهبود نیافته و نیاز به درمان مادام العمر دارد. نام دیگر این بیماری گلومرولواسکلروز دیابتی است.

افراد مبتلا به دیابت در معرض سایر مشکلات کلیوی از جمله باریک شدن عروق کلیه ها تحت عنوان تنگی عروق کلیوی یا بیماری عروق کلیوی نیز قرار دارند.

علائم نارسایی کلیه

مشکلات کلیوی در افراد دیابتی معمولاً در طول معاینه توسط پزشک تشخیص داده می شوند. گاهی فرد به دیابت نوع 2 مبتلا است اما از این بیماری اطلاعی ندارد.

این بدان معناست که عدم کنترل سطح بالای قند خون می تواند به آرامی به کلیه ها آسیب برساند. در ابتدا تنها نشانه این بیماری بالا بودن میزان پروتئین ادرار است اما این مشکل هیچ علائمی ندارد.

احتمال دارد تا سال ها قبل از آسیب شدید کلیه ها علائمی نداشته باشید. برخی از علائم شامل موارد زیر است:

احتباس مایعات (ورم پاها یا صورت)
خستگی
سردرد
حالت تهوع
استفراغ

دیابت و نارسایی کلیه، مشکلات کلیه، بیماری کلیوی — دیابت و نارسایی کلیه، مشکلات کلیه، بیماری کلیه

توضیح درباره کلیه ها

بدن انسان دو کلیه دارد که هرکدام در دو طرف ستون فقرات در زیر قسمت تحتانی دنده ها قرار گرفته است.

در داخل هر کلیه حدود یک میلیون واحد کوچک به نام نفرون وجود دارد که هرکدام از یک فیلتر کوچک (گلومرولوس) متصل به یک لوله تشکیل شده اند.

آب حاوی مواد زائد توسط فیلترها از خون جدا شده و به داخل لوله ها هدایت می شود. قسمت بیشتر آب توسط این لوله‌ها به خون بازگشته و مواد زائد در ادرار جمع می شوند.

ادرار توسط ساختاری شبیه قیف (لگنچه کلیوی) از این لوله‌های کوچک جمع آوری شده و سپس از یک لوله (مجرای ادرار) که هر کلیه را به مثانه وصل می کند پایین خواهد رفت.

ادرار مثانه را از طریق مجرای ادرار یا لوله نازکی که به بیرون بدن راه دارد ترک می کند.

کلیه های مبتلا به نفروپاتی دیابتی دیگر عملکرد مؤثر ندارند و در نتیجه مقدار کمی پروتئین در ادرار (میکروآلبومینوری) ظاهر خواهد شد.

آب و نمک های باقی مانده منجر به باقی ماندن مایعات شده و در اکثر مواقع فشار خون افزایش خواهد یافت.

مکانیسم ناشناخته

واضح است که دیابت می تواند منجر به بیماری کلیوی شود اما علت دقیق آسیب گلومرولی توسط قند خون بالا مشخص نیست.

فشار خون بالا یک عامل خطرناک برای ابتلا به بیماری های کلیوی است و افراد مبتلا به دیابت مستعد فشار خون بالا هستند.

همچنین تصور می شود که سیستم رنین آنژیوتانسین که به تنظیم فشار خون کمک می کند در ایجاد نفروپاتی دیابتی نقش دارد.

سایر عوامل خطر شامل استعمال سیگار و سابقه خانوادگی است. نفروپاتی دیابتی با وجود مداخلات پزشکی به طور پیوسته پیشرفت می کند اما درمان می تواند سرعت آسیب را به میزان چشمگیری کاهش دهد.

روش های تشخیص

نفروپاتی دیابتی با استفاده از آزمایشات متعددی از جمله موارد زیر تشخیص داده می شود:

آزمایش ادرار: این آزمایش برای بررسی میزان پروتئین انجام می شود. سطح غیر طبیعی پروتئین در ادرار یکی از اولین علائم نفروپاتی دیابتی است.
فشار خون: بررسی منظم افزایش فشار خون ضروری است. نفروپاتی دیابتی عامل افزایش فشار خون بوده و در پیشرفت آن نیز نقش دارد.
آزمایش خون: این آزمایش برای بررسی میزان عملکرد کلیه انجام می شود.
بیوپسی: با استفاده از یک سوزن باریک یک تکه بافت کوچک از کلیه برداشته شده و در آزمایشگاه بررسی می شود. این روش معمولاً تنها در مواردی که پزشک به آسیب کلیه به دلیل دیابت یا علل دیگر مشکوک باشد انجام می شود.
سونوگرافی کلیه: تصویری از اندازه کلیه ها فراهم شده و از این طریق می توان باریک شدگی عروق کلیه ها که می تواند باعث کاهش عملکرد این ارگان ها شود را بررسی کرد.

بیشتر بخوانید: انواع بیماری کلیه ، علائم و درمان

گزینه های درمان دیابت و نارسایی کلیه

نفروپاتی دیابتی به هیچ وجه از بین نخواهد رفت و در صورت بدتر شدن وضعیت کلیه ها درمان باید تهاجمی تر شود. گزینه های پزشکی شامل موارد زیر است:

پیشگیری: این بهترین روش درمان بوده و شامل کنترل مناسب سطح قند و فشار خون است.
داروها: داروهای کاهش فشار خون بالا به ویژه مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین و مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین برای مهار آسیب های کلیوی مناسب هستند.
دیالیز: این روش درمان کلیه مصنوعی نیز نامیده می شود. نارسایی کلیه مرحله نهایی به معنای عدم عملکرد کلیه است. در روش دیالیز مسیر خون توسط دستگاهی مخصوص تغییر داده شده (همودیالیز) و این کار به حفظ آب و نمک و از بین بردن مواد زائد کمک می کند. همچنین می توان مواد زائد را از طریق مایعی که وارد شکم می شود (دیالیز صفاقی) از بین برد. لازم است شخص باقی عمر خود را هر هفته چندین بار دیالیز انجام دهد.
پیوند کلیه: کلیه سالم که از شخص فوت کرده یا از اقوام یا دوستان اهدا شده است کار کلیه های آسیب دیده را انجام خواهد داد.

استراتژی های کاهش خطر دیابت و نارسایی کلیه

فرد مبتلا به دیابت می تواند خطر ابتلا به نفروپاتی دیابتی را کاهش داده و یا حداقل به چندین طریق از جمله موارد زیر شروع آن را به تأخیر بیاندازد:

کنترل شدید سطح قند خون
اطمینان از کنترل مناسب فشار خون
خودداری از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
درمان سریع عفونت های دستگاه ادراری با آنتی بیوتیک
نوشیدن مایعات غیر الکلی، ترجیحاً آب
پرهیز از درمان های پزشکی که بر کلیه ها فشار می آورند، مانند پرتونگاری ایکس که نیاز به تزریق رنگ های کنتراست دارد.
انجام آزمایشات منظم برای اطمینان از سلامت کلیه ها

برای دریافت مشاوره پزشکی در مورد دیابت و نارسایی کلیه و راه کارهای پیشگیری و درمان مشکلات کلیوی می توانید یک نوبت ملاقات با متخصصین اورولوژی ما در کلینیک الهام واقع در شهرک غرب تنطیم کنید.