عدم نزول بیضه، نهان بیضگی یا کریپتورکیدیسم چیست؟ + علائم و درمان

عدم نزول بیضه نهان بیضگی یا کریپتورکیدیسم زمانی رخ می دهد که بیضه پایین نمی آید و به مکان عادی خود در کیسه بیضه نمی رسد. پزشک کودک می تواند این مشکل را با معاینه عادی تشخیص دهد.

این مشکل در حدود سه یا چهار مورد از هر صد نوزاد (و در 21 مورد از هر 100 نوزاد زودرس) دیده می شود.

خوشبختانه، تقریباً نیمی از این بیضه ها طی سه ماه اول بعد از تولد، بدون دخالت پزشک نزول می کنند. ولی بعد از سه ماهگی، این اتفاق دیگر رخ نخواهد داد.

بنابراین، حدود یک یا دو نوزاد از هر 100 نوزاد پسر دارای بیضه نزول نکرده نیازمند درمان خواهند بود. باید توجه کرد که بیضه نزول نکرده با «بیضه جمع شونده» متفاوت است.

عدم نزول بیضه، نهان بیضگی یا کریپتورکیدیسم چیست؟

بعد از شش ماهگی، زمانی که نوزاد پسر در سرما قرار می گیرد یا می ترسد، یک واکنش طبیعی در بدن وی رخ می دهد که بیضه ها به صورت موقت بالا کشیده می شوند تا از آن ها محافظت شود.

این بیضه ها در حالت عادی درون کیسه بیضه قرار دارند و نیازی به درمان ندارند. تنها بیضه هایی که واقعاً نزول نکرده اند نیازمند درمان هستند.

اورولوژیست اطفال می تواند با معاینه بدن، تفاوت این دو حالت را تشخیص دهد. بیضه ها باید دو تا سه درجه خنک تر از دمای عادی بدن باشند تا بتوانند اسپرم تولید کنند.

بیضه هایی که درون کیسه بیضه نزول نکنند نمی توانند عملکرد عادی داشته باشند.

اگر بیضه ها برای مدت طولانی گرم بمانند، احتمال بلوغ عادی اسپرم های درون بیضه کمتر خواهد بود. این امر می تواند باعث ناباروری شود، خصوصاً وقتی هر دو بیضه دارای این مشکل باشند.

بیضه های نزول نکرده باعث افزایش ریسک موارد زیر می شوند:

• سرطان بیضه در بزرگسالی (هرچند این ریسک همچنان کمتر از یک درصد است).
• پیچ خوردگی بیضه (پیچ خوردگی رگی که خون را به کیسه بیضه می رساند).
• ایجاد فتق در نزدیکی کشاله ران.

در حالت عادی چه اتفاقی می افتد؟

بیضه ها دو اندامی هستند که در یک کیسه پوستی (کیسه بیضه) زیر آلت تناسلی قرار دارند. بیضه ها محل تولید اسپرم و تستسترون (هورمون جنسی مردانه) هستند.

کیسه بیضه باعث خنک تر ماندن بیضه ها نسبت به دمای بدن می شود. این امر به این علت است که اسپرم نمی تواند در دمای بدن رشد کند.

در دوران کودکی، اسپرم درون بیضه ها تحت فرآیندی قرار می گیرد که منجر به اسپرم بالغ در زمان بلوغ می شود. بیضه های عادی در اوایل رشد نوزاد پسر به وجود می آیند.

این اندام ها در بخش تحتانی شکم شکل می گیرند ولی در اواخر حاملگی، به سمت پایین حرکت کرده و درون کیسه بیضه نزول می کنند.

بیضه های عادی به بافت قابل کشش بخش تحتانی کیسه بیضه وصل می شوند. این فرآیند تحت کنترل هورمون های عادی بدن قرار دارد.

علل عدم نزول بیضه

در اغلب کودکان دارای این مشکل، دلیل عدم نزول بیضه ها نامشخص است. این امر می تواند به این دلیل باشد که بیضه ها از همان ابتدا به صورت عادی رشد نکرده اند.

سایر موارد این عارضه ناشی از مشکل عملکردی هستند. بیضه ها نزول می کنند ولی وارد کیسه بیضه نمی شوند و در نهایت در کنار کیسه بیضه قرار می گیرند. این بیضه ها را «بیضه های نابجا» می نامند.

همچنین این امکان وجود دارد که هورمون های نوزاد توانایی تحریک عادی بیضه ها را نداشته باشند.

هیچ مطالعه ای نتوانسته نشان دهد که این مشکل ناشی از انجام کاری یا خوردن چیزی توسط مادر طی حاملگی است.

گاهی بیضه ها نزول می کنند ولی به بخش تحتانی کیسه بیضه متصل نمی شوند. آنگاه وقتی پسران رشد می کنند مشخص می شود که بیضه ها متصل نشده اند.

حدود یک مورد از هر پنج مورد بیضه نزول نکرده زمانی تشخیص داده می شود که شخص دیگر نوزاد نیست.

به همین دلیل، طی معاینات بدنی سالیانه، مکان بیضه های همه پسران باید بررسی شود.

بیشتر بخوانید : قرمزی پوست کیسه بیضه

تشخیص عدم نزول بیضه

بیضه ای که در معاینه بدنی حس نشود را «غیر قابل لمس» می نامند.

احتمال دارد بیضه غیر قابل لمس، داخل شکم باشد (نزول نکرده باشد)، وجود نداشته باشد یا بسیار کوچک باشد (آتروفیک). حتماً باید بررسی شود که آیا بیضه نزول کرده است یا خیر؟

بیضه نزول نکرده که داخل شکم باقی بماند می تواند در آینده باعث ایجاد تومور شود. تا زمانی که این تومور بزرگ یا باعث علائم نشود احتمال تشخیص آن وجود ندارد.

متاسفانه، هیچ آزمایشی (مثل سونوگرافی) وجود ندارد که بتواند به طور قطعی نشان دهد که آیا بیضه ای در داخل شکم قرار دارد یا خیر؟

جراحی تنها شیوه قطعی تشخیص این مسئله است. پزشکان اورولوژیست کودکان، متخصص جراحی باز و جراحی لاپاراسکوپی هستند.

لاپاراسکوپی نوعی از جراحی است که با قرار دادن لوله هایی درون بدن بعد از ایجاد برش های کوچک، انجام می شود.

جراح از یک دوربین مخصوص برای مشاهده داخل بدن استفاده می کند.

در این حالت، جراح یکی از سه مورد زیر را مشاهده خواهد کرد:

• عروق خونی با انتهای کور که نشان می دهد بیضه ای وجود ندارد،
• خروج عروق از شکم که نشان می دهد بیضه ای داخل شکم نیست،
• بیضه در شکم. اگر بیضه ای یافت شود بر اساس شرایط موجود، آن را به سمت پایین و داخل کیسه بیضه می کشند یا کلاً بر می دارند.

بیشتر بخوانید : بیضه نزول نکرده

درمان عدم نزول بیضه، نهان بیضگی

بیضه بعد از سه ماهگی دیگر نمی تواند نزول کند، بنابراین تنها گزینه درمان، انجام عمل جراحی است. جراحی بعد از شش ماهگی توصیه می شود.

این زمان بندی بر اساس توانایی کودک برای تحمل بیهوشی و جراحی است. درمان با استفاده از دارو یا هورمون موثر نیست. این جراحی را «ارکیوپکسی» می نامند. برای انجام این جراحی، کودک بیهوش می شود.

تقریباً در همه موارد، کودک همان روز جراحی مرخص می شود و طی یک یا دو روز به حالت عادی بر می گردد.

برشی با طول تقریباً یک اینچ در ناحیه کشاله ران ایجاد می شود که در اغلب موارد در آینده جای آن باقی نمی ماند. بیضه از تمام بافت های جانبی جدا می شود تا به سادگی بتوان آن را به درون کیسه بیضه انتقال داد.

در ادامه، بیضه در جای درست خود درون کیسه بیضه بخیه می شود. اگر فتق وجود داشته باشد، این مشکل هم حین جراحی ترمیم می شود.

در بعضی موارد، فاصله بیضه با کیسه بیضه بیش از حد زیاد است که بتوان این عمل جراحی را انجام داد.

در این حالت، روش های پیشرفته تر (و گاهی حتی دو عمل جراحی) مورد نیاز خواهد بود. به طور کلی، نرخ موفقیت این عمل جراحی برابر با 98 درصد است.

بیشتر بخوانید : فتق مثانه چیست؟ + علائم و درمان

بعد از درمان

بعد از درمان، بیضه معمولاً تا اندازه عادی خود در کیسه بیضه رشد می کند. در بعضی موارد، بیضه از همان ابتدا عادی نبوده و هیچ گاه به درستی رشد نمی کند.

همچنین در موارد دیگر، اسپرم هیچ گاه رشد نمی کند حتی اگر اندازه بیضه عادی باشد. در اغلب موارد، بعد از درمان بیضه نزول نکرده، باروری عادی شده و احتمال پدر شدن در آینده بسیار بالا است.

هنگامی که کودک به سن نوجوانی می رسد، باید مورد معاینه بدنی منظم قرار گرفته و ماهیانه بیضه های خود را بررسی کند.

معاینات منظم برای یافتن نشانه های سرطان بیضه انجام می شوند چون همچنان ریسک خفیف ابتلا به چنین سرطانی در این بیماران وجود دارد.

بیشتر بخوانید : بیضه جمع شده چیست

سؤالات متداول

آیا بیضه نزول نکرده تنها در نوزادان دیده می شود؟

خیر. حدود یک مورد از هر پنج مورد بیضه نزول نکرده بعد از گذر از دوران نوزادی تشخیص داده می شود.

بیضه های این پسران در زمان نوزادی طبیعی به نظر می رسند. زمانی که بیضه نزول نکرده بعداً تشخیص داده می شود آن را «بیضه صعودی» می نامند.

این اتفاق به این دلیل رخ می دهد که بیضه به کیسه بیضه نمی چسبد و بعد از رشد کودک، این مشکل قابل تشخیص می شود.

معمولاً تشخیص اولیه در این کودکان، «بیضه جمع شونده» است که بعداً مشکل «بیضه صعودی» در آن ها تشخیص داده می شود.

انتقال این بیضه ها به داخل کیسه بیضه نیازمند عمل جراحی است. اگر بیضه به صورت نزول نکرده باقی بماند، اسپرم ها رشد نخواهند کرد. بر این اساس، طی معاینات سالیانه پسران، اندام های تناسلی آن ها باید حتماً بررسی شود.

از آنجایی که درمان عدم نزول بیضه باید در کودکی انجام شود، برای دریافت نتیجه بهتر درمان باید به متخصص اورولوژی مراجعه کنید. کلینیک تخصصی اورولوژی الهام می تواند در این زمینه با امکانات تخصصی کمک به سزایی به شما ارائه کند.

برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری برای درمان زائده های پوستی، با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینک : 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.