5 ماده غذایی برای جلوگیری از سنگ کلیه – اورولوژی

.

سنگ کلیه یکی از دردناکترین تجربه­ هایی است که هر فردی در طول زندگی ممکن است داشته باشد. خوشبختانه تغییرات رژیم غذایی معمول و خوردن بعضی غذا ها، موجب جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه و یا عود مجدد آن می شود.

به طور میانگین، از هر 10 نفر 1 نفر در طول زندگی خود، دچار سنگ کلیه می­شود.

سنگ کلیه ، رسوبات کوچک و سختی در کلیه هستند که زمانیکه حجم ادرار بدن کاهش می­یابد و یا برخی مواد خاص مانند موادمعدنی یا نمک افزایش می­یابد، ایجاد می­شوند.

حقایقی دربارۀ برنامۀ غذایی جلوگیری از سنگ کلیه

با استفاده از مواد غذایی خاصی در رژیم غذایی، سنگ کلیه درمان یا روند پیشرفت آن متوقف می­شود.

برنامه غذایی مشخصی که قادر باشد انواع سنگ کلیه را درمان کند وجود ندارد، چرا که مواد غذایی مختلفی وجود دارد که می­توانند منجر به شکل­گیری انواع مختلفی از سنگ کلیه شوند.

سنگ کلیه انواع مختلفی دارد که بر اساس نوع موادی که سبب تشکیل آن شده، تقسیم ­بندی می­شوند.

کاهش مصرف برخی مواد غذایی در برنامۀ­غذایی فرد، می­تواند از پیشرفت سنگ کلیه جلوگیری کند.

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه شکلی از مواد معدنی است که در اثر عوامل مختلفی ایجاد می­شود.

زمانیکه سطح رسوبات کلیه افزایش می­یابد و از طرفی مایعات زیادی درون کلیه نباشد، مواد­معدنی رسوب شده در کلیه به هم متصل می­شوند و جسم سخت در ابعاد مختلفی را ایجاد می­کنند که در اصطلاح به آن سنگ کلیه می­گویند.

رایجترین انواع سنگ کلیه شامل موارد زیر می­شود:

• سنگ های کلسیمی که شامل دو نوع سنگ  اگزالات کلسیم و سنگ فسفات کلسیم می شود.
• سنگ های استرویت ( نوعی سنگ عفونی ناشی از پیوند باکتری های عفونی و رسوبات فسفات آمونیوم منیزیم تشکیل می­شود.)
• سنگ های اوریک اسید(زمانی ایجاد می­شود که ادرار بیش از اندازه اسیدی شود.)
• سنگ های سیستین(در مواردی ساخته می­شود که ادرار حاوی مقدار زیاد سیستین امینو اسید شود.)

برخی مواد غذایی خاصی که منجر به ایجاد سنگ کلیه می­شوند:

• مقدار زیاد اگزالات در برخی مواد غذایی
• رژیم غذایی پر پروتئین
• مصرف بیش از اندازۀ سدیم
• کم آبی بدن یا مصرف کم مایعات

از جمله مواد غذایی که حجم بالایی از  اگزالات را دارند می توان آجیل، دانه­ ها، چغندر، اسفناج و آرد گندم سیاه را نام برد که می­توانند منجر به ایجاد سنگ­های اگزالاتی در کیله شون.

، اگرچه این بدان معنا نیست که افراد می­بایست آن­ها را از برنامه غذایی خود حذف کنند.

مصرف زیاد پروتئین نیز منجر به ایجاد سنگ­های کلسیم فسفات در کلیه می­شود و مصرف زیاد سدیم و کم آبی بدن نیز سنگ های اوریک اسید و سیستین را ایجاد می­کنند.

برنامۀ غذایی جلوگیری از سنگ کلیه چیست؟

برای جلوگیری از عود مجدد سنگ کلیه و پیشرفت آن در وهلۀ اول، افراد می­بایست حجم بالایی از آب و مایعات را مصرف کنند، مصرف نمک و پروتئین های حیوانی را کم کنند، مصرف مواد غذایی با اگزالات بالا را کاهش دهند، و در مصرف زیاد کلسیم در مکمل های خود محتاط باشند.

اگرچه برنامه غذایی مشخصی که تمام انواع سنگ کلیه را درمان کند وجود ندارد. با اینحال متخصصان تغذیه و نفرولوژیست ها(متخصصان کلیه) رژیم غذایی DASH (رژیم غذایی درمان فشار خون)  که برنامۀ غذایی مطمئنی برای افراد مبتلا به سنگ کلیه است را پیشنهاد می­کنند.

این برنامۀ غذایی چنانچه گفته شد علاوه بر درمان فشارخون، خطر ابتلا به سنگ کلیه، بیماری­های قلبی، سکتۀ مغزی و سرطان را کاهش می­دهد.

رژیم غذایی DASH افراد را به مصرف سبزیجات، میوه ­ها، غلات سبوس­دار و لبنیات کم چرب تشویق می­کند. همچنین مصرف سدیم، شکر و گوشت قرمز را محدود می­کند.

بیشتر بخوانید: نارسایی کلیه چیست؟ علائم ، تشخیص و درمان

غذاهای مناسب برای جلوگیری از سنگ کلیه

به این دلیل که سنگ کلیه بر اساس عوامل تشکیل دهندۀ آن به انواع مختلفی تقسیم می­شود، برنامه غذایی درمان سنگ کلیه شامل طیف وسیعی از مواد غذایی می­شود.

فرد بیمار می­بایست قبل از هرچیزی، علت ایجاد سنگ کلیه خود را از پزشک بپرسد، تا تشخیص دهد که چه چیزی را باید و چه چیزی را نباید مصرف کند که این امر، خطر ابتلای مجدد به سنگ کلیه در آینده را کاهش می­دهد.

در ادامه پیشنهاداتی در مورد اینکه فرد به منظور جلوگیری از تشکیل سنگ ها چه مواردی را باید در رژیم غذایی خود  لحاظ کند ، ارائه می­شود.

غذاهای سرشار از کلسیم و اگزالات

غذاهای سرشار از کلسیم  مانند شیر و لبنیات برای کاهش سنگ کلیه توصیه می­شوند. برنامۀ غذایی فرد باید سرشار از کلسیم باشد، به ویژه زمانیکه غذاهای با اگزالات بالا مانند اسفناج مصرف می­کند.

کلسیم و اگزالات در روده به هم پیوند می­خورند و مانع از تشکیل سنگ کلیه می­شوند.

از جمله غذاهای سرشار از کلسیم:

• لبنیات
• غذاهای غنی شده با کلسیم مانند غلات، نان و آب میوه ها
• چغندرهای موجود در سالاد اسفناج با پنیر کم چرب
• مصرف ماست با انواع توت ها

میوه و سبزیجات

مصرف میوه و سبزیجات  از ضروریات هر برنامۀ غذایی هستند. افزایش مصرف سبزیجات در برنامۀ غذایی احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش می­دهد.

میوه ها به صورت خشک شده، فریز شده و یا تازه مصرف می­شوند. میوه­ های سرشار از اسیدسیتریک نقش موثری در جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه دارند.

میوه و سبزیجات سرشار از اگزالات را می بایست شناسایی کرد و مصرف آن­ها را به حداقل رسانید یا در صورت مصرف با غذاهایی سرشار از کلسیم ترکیب شوند.

آب

مصرف زیاد آب در برنامۀ غذایی از تشکیل سنگ های اوریک اسید و سیستین در کلیه جلوگیری می­کند.

همچنین مصرف سایر مایعات که دارای مقادیر بالایی از آب هستند توصیه می­گردد. با این حال آزمایش و بررسی سطح سدیم موجود در مایعات ضروری است.

پروتئین های گیاهی

اگرچه مصرف مقدار کمی از پروتئین های حیوانی لازم است. با اینحال مصرف زیاد پروتئین های حیوانی خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می­دهد.

لذا مصرف منابع پروتئین گیاهی مانند لوبیا، نخودفرنگی و عدس توصیه می­گردد.

افراد باید درمورد نیاز­های پروتئینی خود با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنند چراکه نیاز­های پروتئینی از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

مواد غذایی که در صورت ابتلا به سنگ کلیه نباید مصرف شوند:

گاهاً متخصص تغذیه و پزشک در برنامۀ غذایی فرد مصرف گوشت خوک  و گوشت گاو را محدود کنند.

اینکه مصرف چه غذاهایی باید محدود شود بستگی به نوع سنگ کلیه فرد دارد.

غذاهایی که باید کمتر مصرف شوند:

• سدیم
• پروتئین های حیوانی خاصی مانند تخم مرغ، ماهی، گوشت خوک و گوشت گاو

از آنجا که افراد با هم متفاوت هستند، نیازهای فردی و ضروریات غذایی آن­ها نیز با هم متفاوت خواهد بود.

پزشک و یا متخصص تغذیه با توجه به همین تفاوت های فردی می­تواند برنامۀ غذایی مشخصی را برای درمان سنگ کلیه طراحی کند.

چرا برخی غذاها باعث جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه می­شوند؟

برخی غذاها حاوی مواد شیمیایی یا ترکیبات خاصی هستند که در صورت مصرف زیاد نقش به سزایی در تشکیل سنگ کلیه دارند.

با کاهش مصرف این غذاها، احتمال ابتلا به سنگ کلیه و یا عود مجدد آن کاهش می­یابد.

آیا سنگ کلیه با رژیم غذایی درمان می­شود؟

در برخی موارد تغییر برنامه غذایی در درمان سنگ کلیه کافی است. در سایر موارد، به درمان مازاد از جمله مصرف داروهایی برای شکستن و دفع سنگ ها و یا حتی جراحی برای برداشتن سنگ ها نیاز می­­باشد.

بیشتر بخوانید: علائم از کار افتادن کلیه و درمان آن

برای تشخیص، درمان و تجویز آزمایشات لازم برای بررسی وجود سنگ کلیه تحت نظر پزشک متخصص، دکتر علی حاجب با کلینیک الهام تماس بگیرید.

تلفن ثابت

۰۲۱۸۸۵۹۱۵۲۳

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸

تلفن همراه

۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰

آدرس:

تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک

جهت دریافت نوبت از متخصص اورولوژی هم اکنون با کلینک الهام تماس بگیرید.