وازووازستومی : برگشت از عمل وازکتومی
.
وازووازستومی یک عمل جراحی است که در آن اثرات وازکتومی (عقیم سازی مردان) بازگردانده می شود.
در حین وازکتومی وازدفران که لوله حامل اسپرم از بیضه به وزیکول های منی است بریده شده، گره زده شده، سوزانده و یا مسدود می شود.
از طریق وازووازستومی شکافی بین دو سر جدا شده از هر وازدفران ایجاد می شود تا اسپرم قبل از انزال وارد مایع منی شود.
هدف از انجام وازووازستومی
هدف از انجام وازووازستومی بازگرداندن باروری مردان پس از وازکتومی یا عقیم سازی دائمی برای پیشگیری از بارداری (کنترل باروری) است.
تحقیقات نشان می دهند که میزان اثربخشی این روش در جلوگیری از بارداری 6/99 درصد است.
وازکتومی مطمئن ترین روش پیشگیری از بارداری است. نسبت به روش های عقیم سازی زنان عوارض کمتری داشته و زمان بهبودی آن کوتاه تر است.
در بسیاری از موارد وازکتومی قابل بازگشت است اما عمل بازگشت وازکتومی تضمینی برای موفقیت در بارداری نیست.
هر چه مدت بیشتری از عمل وازکتومی بگذرد بازگشت دشوارتر و میزان موفقیت کمتر است.
اگر وازووازستومی تا سه سال پس از وازکتومی انجام شود میزان بازگشت اسپرم 97 درصد است.
این میزان سه تا هشت سال پس از وازکتومی به 88 درصد، پس از 9 تا 14 سال به 79 درصد و پس از 15 سال به 71 درصد کاهش می یابد.
همچنین عوامل دیگر از جمله سن زن و پتانسیل باروری او، روش معکوس استفاده شده و تجربه جراح در انجام این عمل بر میزان موفقیت تأثیر می گذارند.
وازووازوستومی بر روی مردانی که تحت عمل وازکتومی قرار نگرفته و عقیم بودنشان به دلیل انسداد دستگاه تناسلی باشد نیز انجام می شود.
وازوازوستومی گاهی نیز برای تسکین درد سندرم درد پس از وازکتومی انجام شود.
اطلاعات جمعیتی
حدود 5 درصد مردانی که عمل وازکتومی داشته اند در آینده تصمیم می گیرند مجدداً بچه دار شوند.
برخی دلایل پشیمانی از وازکتومی شامل مرگ فرزند یا همسر، طلاق یا تغییر شرایط به گونه ای است که داشتن فرزندان دیگر امکان پذیر است.
یک مطالعه نشان داده است که طلاق متداول ترین دلیل انجام وازووازوستومی است. میانگین سن مردان متقاضی این عمل تقریباً 40 سال است.
حدود 7.4 درصد مردان نابارور انسداد اولیه دستگاه تناسلی دارند. این انسداد ناشی از ضربه، سوزاک یا سایر عفونت های وریدی و یا ناهنجاری های مادرزادی وازدفران است.
جراحی ناباروری گزینه مناسبی برای درمان بسیاری از این مردان است.
توضیحاتی درباره وازووازستومی
اکثر جراحان به دلیل طولانی بودن مدت زمان انجام عمل ترجیح می دهند بیمار تحت بیهوشی موضعی یا عمومی قرار گیرد.
انجام وازووازستومی به طور کلی دو تا سه ساعت طول می کشد. البته این زمان به پیچیدگی جراحی و تجربه پزشک جراح بستگی دارد.
جراحی های پیچیده تر احتمالاً پنج ساعت طول خواهند کشید.
مزیت بیهوشی عمومی این است که بیمار در طول جراحی بیهوش می ماند. این برای خود بیمار راحت تر است.
بیهوشی موضعی مانند بلوک نخاعی به بیمار اجازه می دهد در حین عمل بیدار بماند. اما در ناحیه جراحی دردی احساس نخواهد کرد.
جراح پس از رسیدن بیمار به سطح بیهوشی کافی از بالای کیسه بیضه در یک سمت برشی ایجاد کرده و گاهی تا چند اینچ (سانتی متر) به سمت بالا و به طرف شکم حرکت می کند.
سپس به طور مشابه برشی در طرف دیگر کیسه بیضه ایجاد خواهد شد.
وازدفران شناسایی و از بافت اطراف جدا می شود.
مایع منی از انتهای هر یک از مجاری وازدفران برداشته شده و از نظر وجود اسپرم تجزیه و تحلیل می شود.
در صورت وجود اسپرم طی یک روش ساده تر انتهای بریده شده مجاری وازدفران به یکدیگر متصل می شوند.
در صورت عدم یافتن اسپرم روش پیچیده تری به نام وازوپیدیدیموستومی یا اپیدیدیمووازوستومی (که در آن وازدفران به اپیدیدیم یا ساختاری که اسپرم در آن بالغ و ذخیره می شود متصل خواهد شد) که در بازیابی جریان اسپرم موفقیت آمیزتر است انجام خواهد شد.
دو روش دیگر برای اتصال مجدد انتهای بریده شده وازدفران وجود دارد.
در روش اول لایه خارجی انتهای هر لوله بریده شده با یک نخ بخیه بسیار ظریف دوخته می شود.
مدت زمان انجام این عمل کوتاه تر است اما اغلب در بازگرداندن جریان اسپرم موفقیت کمتری دارد.
در روش دوم ابتدا لایه داخلی و سپس لایه خارجی در انتهای هر لوله بسته شده بخیه زده می شود.
مجاری وازدفران پس از اتصال مجدد به محل طبیعی خود بازگردانده شده و برش های کیسه بیضه بسته می شوند.
بیشتر بخوانید: پشیمان شدن از وازکتومی
تشخیص و آماده شدن
بیمار قبل از انجام عمل وازووازستومی یک ارزیابی از جمله معاینه فیزیکی کیسه بیضه انجام می دهد.
این ارزیابی به جراح اجازه می دهد نوع عمل برگشت وازکتومی و میزان پیچیدگی جراحی را مشخص کند.
سوابق پزشکی فرد نیز گرفته شده و پزشک برای تعیین نحوه انجام وازکتومی آن ها را مورد بررسی قرار خواهد داد.
اگر در حین جراحی بخش های بزرگی از وازدفران برداشته شود برگشت وازکتومی پیچیده تر بوده و احتمال موفقیت کمتر است.
شریک بیمار نیز باید برای ارزیابی سلامت آزمایشات باروری از جمله معاینه زنان انجام دهد.
برخی جراحان ترجیح می دهند حدود نیم ساعت قبل از جراحی به بیمار آنتی بیوتیک و داروی آرامبخش ضعیف بدهند.
مراقبت های بعد از عمل
پس از عمل بیمار به اتاق ریکاوری منتقل شده و تقریباً سه ساعت آنجا می ماند.
قبل از ترخیص از بیمار خواسته می شود که ادرار خود را تخلیه کند.
معمولاً لازم است داروی مسکن تجویز شده برای یک تا سه روز پس از عمل مصرف شود.
بعد از عمل و همچنین قبل از آن برای جلوگیری از عفونت احتمالاً برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز می شود.
بسته های یخ که بر روی کیسه بیضه قرار می گیرند به کاهش تورم و ناراحتی کمک می کنند.
در دوران بهبودی عمل وازووازستومی باید تا چهار هفته از بلند کردن اجسام سنگین، ورزش و فعالیت جنسی خودداری شود.
معمولاً به بیماران اجازه داده می شود ظرف سه روز به محل کار خود بازگردند.
بیماران احتمالاً می توانند دو روز پس از جراحی دوش بگیرند اما باید از خیس شدن محل برش (استحمام در وان یا شنا) برای دو هفته جلوگیری کنند.
جراح حدود یک هفته پس از جراحی بیمار را برای بررسی محل برش و سه ماه بعد برای تجزیه و تحلیل اسپرم معاینه می کند.
بیشتر بخوانید: وازکتومی و عوارض و فواید
خطرات وازووازستومی
تورم، کبودی و علائم مرتبط با بیهوشی (حالت تهوع، سردرد و غیره) عوارضی هستند که معمولاً پس از وازووازوستومی ظاهر می شوند.
در صورتی که عمل به طور صحیح انجام نشود و یا زخم تا حدی منجر به مسدود شدن کانال داخل وازدفران شود خطر کاهش تعداد اسپرم وجود دارد.
عفونت یا هماتوم شدید (جمع شدن خون زیر پوست) از عوارض کمتر شایع هستند.
جدی ترین عارضه احتمالی وازووازستومی آتروفی بیضه (از بین رفتن) است که احتمالاً در اثر آسیب به شریان اسپرماتیک هنگام عمل ایجاد می شود.
نتایج عادی
در صورت موفقیت آمیز بودن عمل وازوپیدیدیموستومی میانگین زمان باردار شدن یک سال است و اکثر بارداری ها در دو سال اول اتفاق می افتند.
تعداد اسپرم کافی معمولاً طی سه تا شش ماه بازمی گردد.
میزان مرگ و میر
احتمال انسداد وازدفران پس از یک عمل موفقیت آمیز تقریباً 10 درصد است.
برخی پزشکان به بیماران توصیه می کنند اسپرم خود را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه ذخیره کنند.
پس از عمل وازووازوستومی در یک الی دو درصد بیماران هماتوم کیسه بیضه و در کمتر از 1 درصد عفونت رخ می دهد.
روش های جایگزین عمل وازووازوستومی
اگر پزشک تشخیص دهد عمل وازووازستومی برای بازگرداندن جریان اسپرم کافی نیست احتمالاً عمل وازوپیدیدیموستومی انجام می شود.
عامل تعیین کننده این عمل معمولاً عدم وجود اسپرم یا مایع منی در انتهای بریده شده وازدفران است (که در حین جراحی مشاهده می شود).
اگر طی معاینه کیسه بیضه قبل از عمل تورم یا انسداد اپیدیدیم نیز نشان داده شود لازم است عمل وازوپیدیدیموستومی صورت گیرد.
برای مردان و شرکای آن ها که پس از وازکتومی بدنبال بارداری هستند اما نمی خواهند عمل وازوپیدیدیموستومی انجام دهند گزینه های دیگری در دسترس است.
از آنجا که دیگر در انزال اسپرم وجود ندارد احتمالاً اسپرم مجدداً از طریق استخراج از بافت بیضه یا آسپیراسیون (با استفاده از سوزن) از بیضه یا اپیدیدیم بازیابی می شود.
گاهی نیز اسپرم تحت شرایط کنترل شده به همراه تخمک ماده پرورش داده شده و پس از لقاح به رحم زن منتقل می شود.
این روند لقاح آزمایشگاهی نامیده شده و برای افزایش میزان موفقیت آن از روشی به نام تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم استفاده می شود.
در این روش یک اسپرم به تخمک ماده تزریق می شود.
بیشتر بخوانید: وازکتومی بدون تیغ جراحی
اگر درباره وازکتومی، وازووازستومی و انتخاب بهترین راه جلوگیری از بارداری سؤال یا نگرانی دارید با متخصص اورولوژی صحبت کنید.
برای دریافت نوبت جهت مشاوره با پزشک اورولوژیست کلینیک الهام، دکترعلی حاجب، درباره عمل وازکتومی ، وازووازستومی و انتخاب بهترین راه جلوگیری از بارداری با ما تماس بگیرید.
شماره تماس های کلینیک ارتوپدی و اورولوژی الها
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
