تغذیه مناسب برای سلامت کیسه صفرا
کیسه صفرا عضو کوچک و گلابی شکل است که زیر کبد قرار دارد. کیسه صفرا زردآب حاصل از کبد را جمع و ذخیره می کند. مشکلاتی که روی کیسه صفرا تاثیر می گذارند عبارتند از سنگ کیسه صفرا و سرطان. اما رژیم غذایی مناسب به پیشگیری از بروز این مشکلات و حفظ سلامت کیسه صفرا کمک می کند.
تحقیقات نشان داده اند افرادی که رژیم غذایی سالمی دارند ریسک پایین تری برای ابتلا به بیماری های کیسه صفرا در آنها وجود دارد.
دانستن نوع غذای مناسب و غذای مضر به کیسه صفرا در سالم ماندن کمک می کند. این امر برای افرادی که قبلا سابقه سنگ کیسه صفرا یا سایر مشکلات کیسه صفرا داشتند بیشتر صدق می کند.
هیچ رژیم غذایی خاصی برای سلامت کیسه صفرا وجود ندارد اما دنبال کردن یک سری از دستورالعمل ها به سالم نگه داشتن این عضو و عملکرد مفید آن کمک خواهد کرد.
در این مقاله یک سری نکات برای سالم نگه داشتن کیسه صفرا آورده شده است.
غذاهایی که برای حفظ سلامت کیسه صفرا باید بخورید
هدف رژیم غذایی مناسب کیسه صفرا، کاهش فشاری است که غذا ها روی کیسه صفرا وارد می کنند که از طریق هضم راحت تر یا حفظ و حمایت از کیسه صفرا امکان پذیر است.
تحقیقی در سال ۲۰۱۵ درباره عادت غذایی و خطر بروز سنگ کیسه صفرا روی ۱۱۴ زن انجام شد.
در این تحقیق دانشمندان دو نوع رژیم غذایی را توصیف کردند:
- رژیم غذایی سالم : مصرف بالای میوه ها و سبزیجات تازه، آبمیوه، لبنیات کم چرب، غلات کامل، مغزیجات، ادویه ها و حبوبات.
- رژیم غذایی ناسالم : مصرف بالای گوشت های فرآوری شده، نوشیدنی های گازدار، غلات صبحانه، گوشت قرمز، لبنیات پرچرب، قند، چای، چربی جامد، زمینی سرخ کرده، اسنک، تخم مرغ، نمک، شور و ترشی
چند نکته درباره غذاهای مفید برای سلامت کیسه صفرا
غذاهای گیاهی
رژیم غذایی سالم شامل مواد غذایی مختلفی می شود. یعنی رژیمی که شامل انواع مختلفی از غذاهای گیاهی شده و مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین می کنند.
غذاهای گیاهی منبع مناسبی از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها هستند.
این مواد به پیشگیری از بروز بیماری های سنگ کلیه کمک می کنند. آنتی اکسیدان ها مواد مغذی ای هستند که سبب دفع مولکول های سمی به نام رادیکال های آزاد در بدن می شوند.
رادیکال آزاد در نتیجه استرس محیطی و غذاهای فرآوری شده در بدن به وجود می آید. با تجمع رادیکال های آزاد، بار اکسایشی ایجاد خواهد شد.
همین امر سبب آسیب سلولی شده که منجر به بیماری های مختلفی مثل سرطان می شود.
پروتئین بدون چربی
پروتئین برای ترمیم و رشد بافت های بدن ضروری است. گوشت قرمز و لبنیات منابع خوبی برای پروتئین هستند اما به علت چربی زیاد روی کیسه صفرا فشار می آورند.
پروتئین های کم چرب گزینه مناسبی هستند از جمله:
- گوشت پرندگان
- ماهی
- لبنیات کم چرب
- آجیل و دانه ها
- سویا و محصولات مرتبط
- حبوبات
- جایگزین لبنیات حیوانی مثل شیر سویا
گوشت فرآوری شده و لبنیات اغلب نمک زیادی دارند. غذاهای تازه بدون قند افزودنی، گزینه های سالم تری هستند.
تحقیقی در سال ۲۰۱۶ متوجه ارتباط بین مصرف بالای پروتئین گیاهی و کاهش خطر ابتلا به بیماری های کیسه صفرا شد.
فیبر
فیبرها به سلامت گوارش کمک کرده و از کیسه صفرا در برابر بیماری ها با افزایش حرکت غذا در درون روده و کاهش تولید اسید های صفراوی ثانویه محافظت می کنند. در سال ۲۰۱۴، درباره نحوه تاثیر رژیم غذایی پرچرب روی تولید لجن صفراوی در زمان رژیم کاهش وزن تحقیقی انجام شد.
لجن صفراوی ماده ای است که خطر بروز بیماری های کیسه صفرا را زیاد می کند. این ماده در بدن افرادی که روزه می گیرند یا سریع وزن کم می کنند به وجود می آید.
افرادی که رژیم غذایی پر فیبر دارند لجن صفراوی کمتری داشته و بنابراین خطر بروز بیماری های کیسه صفرا در آن ها کاهش می یابد.
در واقع فیبرها به پیشگیری از بروز بیماری های مرتبط با کیسه صفرا در افرادی که نیاز به کاهش وزن دارند کمک می کند.
منابع فیبر عبارتند از:
- میوه ها
- سبزیجات
- حبوبات
- مغزیجات
- غلات کامل
چربی های سالم
چربی های اشباع نشده مثل اُمگا ۳ باعث حفاظت از کیسه صفرا می شوند. منابع این چربی سالم عبارتند از:
- ماهی آب های سرد
- آجیل ها مثل گردو
- تخم کتان
- روغن ماهی یا کتان
می شود از مکمل های حاوی این چربی ها استفاده کرد اما ابتدا با پزشک مشورت کنید.
قهوه
مصرف متعادل قهوه به حفاظت از عملکرد کیسه صفرا کمک خواهد کرد.
تحقیقات نشان داده اند مواد موجود در قهوه مزایای مختلفی برای کیسه صفرا دارد از جمله تنظیم تعادل برخی مواد شیمیایی و تحلیل عملکرد کیسه صفرا و حرکات روده.
کلسیم
مصرف مقادیر کافی کلسیم در رژیم غذایی سبب حفظ سلامت کیسه صفرا می شود.
کلسیم در مواد زیر وجود دارد:
- برگ های سبز تیره مثل بروکلی و کلم پیچ
- غذاهای حاوی شیر مثل ماست، پنیر، دوغ و کره
- غذا های جایگزین شیر حیوانی مثل شیر بادام یا شیر کتان
- ماهی ساردین
- آب پرتقال
افرادی که در معرض ابتلا به بیماری های کیسه صفرا قرار دارند باید لبنیات با چربی صفر مصرف کنند.
ویتامین سی، منیزیم و فولات
ویتامین سی، منیزیم و فولات به پیشگیری از بروز بیماری های کیسه صفرا کمک می کنند.
میوه ها و سبزیجات تازه منابع غنی از ویتامین ها هستند. ویتامین سی در مواد زیر یافت می شود:
- فلفل سبز و قرمز
- مرکبات
- کیوی
- بروکلی
- توت فرنگی
- گوجه فرنگی
ویتامین سی ویتامین محلول در آب است. یعنی پختن در آب آن را از بین می برد. میوه های تازه و خام و سبزیجات از بهترین منابع ویتامین سی هستند.
بیشتر بخوانید : پرهیز از رژیم غذایی التهاب زا برای افراد مبتلا به بیماری کلیه
منیزیوم هم در این مواد وجود دارد:
- بادام درختی و بادام هندی
- بادام زمینی و کره آن
- اسفناج
- لوبیا ها مثل لوبیا سبز و سویای تازه
- شیر سویا
- سیب زمینی
- آووکادو
- برنج
- ماست
- موز
منابع غنی از فولات این ها هستند:
- جگر گاو
- اسفناج
- لوبیا چشم بلبلی
- غلات غنی شده
- مارچوبه
مکمل های حاوی این ویتامین ها هم در دسترس هستند اما بهتر است مواد مغذی را از منابع غذایی دریافت کنید.
قبل از مصرف مکمل ها از پزشک مشورت بگیرید.
غذاهایی که برای حفظ سلامت کیسه صفرا نباید خورد
برخی از غذاها شانس بروز اختلالات کیسه صفرا مثل سنگ کیسه صفرا را افزایش می دهند. افرادی که نگران سلامت کیسه صفرای خود هستند باید از مصرف غذاهای زیر اجتناب کنند.
کربوهیدرات های تصفیه شده
کربوهیدرات ها بخش مهمی از غذای افراد را تشکیل می دهند و کربوهیدرات های تصفیه نشده مثل غلات کامل و جو مواد مغذی لازم را در خود دارند. این مواد غذایی باعث افزایش خطر بیماری های کیسه صفرا می شوند.
محققان دریافتند مصرف ۴۰ گرم شکر در روز یا بیشتر، علائم مشکلات کیسه صفرا را بیشتر می کند.
کربوهیدرات هایی که باید محدود یا قطع کرد این ها هستند:
- قندهای افزودنی و شیرین کننده ها
- آرد سفید
- سایر غلات تصفیه شده
- غذاهای از پیش پخته شده مثل کیک و بیسکویت ها
- شکلات و آبنبات
چربی های ناسالم
صفرای تولیدی توسط کیسه صفرا به هضم چربی های بدن کمک می کند. مصرف بالای چربی ها و مخصوصا چربی های اشباع شده و ترانس، فشار زیادی روی کیسه صفرا ایجاد می کند.
افرادی که گوشت قرمز فرآوری شده و تخم مرغ مصرف می کنند در خطر بالای ابتلا به سنگ کیسه صفرا قرار دارند.
چربی های ناسالم در مواد زیر یافت می شود:
- گوشت قرمز پرچربی
- گوشت فراوری شده
- سایر غذاهای فرآوری شده
- لبنیات پرچرب
- غذا های سرخ شده
- فست فودها
- سس های آماده
- غذاها و دسرهای آماده
- شکلات ها و آبنبات
- بستنی
بعد از برداشتن کیسه صفرا
افرادی که کیسه صفرای خود را برمی دارند هنوز هم قابلیت هضم غذا در بدن آنها وجود دارد. اما به تغییرات اندکی در رژیم غذایی مورد نیاز است. این تغییرات در چند هفته اول بعد از عمل ضروری خواهد بود.
پزشک موارد زیر را به بیمار توصیه می کند:
- مصرف وعده های کم حجم در روزهای بعد از جراحی
- رژیم غذایی کم چرب برای هفته ها بعد از عمل
اگر فرد نفخ، اسهال و سایر علائم را تجربه کرد رعایت موارد زیر ضروری است:
- اجتناب از مصرف کافئین
- اجتناب از مصرف غذاهای پر ادویه و پرچرب
- از انجام هر کاری که علائم را بدتر می کند اجتناب کنید
- به مرور فیبر بیشتری به غذاهای خود اضافه کنید
در صورت مشاهده مدفوع چرب و پر از کف با پزشک تماس بگیرید.
پاکسازی کیسه صفرا
پاکسازی، شستشو یا سم زدایی کیسه صفرا نوعی رژیم غذایی است که از نظر پزشکان گمراه کننده به شمار می آید.
حامیان آن می گویند این روش کیسه صفرا را پاک کرده، سنگ ها را شسته، گوارش را بهبود بخشیده و عملکرد کیسه صفرا را تنظیم خواهد کرد.
مثالی برای روش عبارت است از:
- رژیمی سخت مثل مصرف آب سیب به مدت دو هفته
- نوشیدن محلول نمک اپسوم و روغن زیتون و آب مرکبات
شواهد علمی کمی برای حمایت از این رژیم غذایی وجود دارد و از نظر متخصصان قدری هم خطرناک است. برخی افراد وجود سنگ در مدفوع را گزارش داده اند اما آزمایش ها این مواد را تجمع چربی و آب مرکبات می دانند.
بیشتر بخوانید : تشخیص و علائم التهاب کیسه صفرا + علت ها
زمان مراجعه به پزشک
سنگ کیسه صفرا همیشه علامت ندارد اما در صورت بروز، این ها هستند:
- تهوع
- درد
- پوست زرد رنگ
- تب
با مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید.
سایر نکات مربوط به سبک زندگی
اقدامات مختلفی جهت بهبود سلامت کیسه صفرا وجود دارد از جمله:
- کنترل وزن : نگه داشتن شاخص وزن (BMI) در محدوده سالم به پیشگیری از بروز مشکلات کیسه صفرا کمک می کند. چاقی یکی از علائم خطر ساز است.
- اجتناب از کاهش وزن سریع : وقتی فرد سریع دچار کاهش وزن می شود روی کبد و کیسه صفرا فشار وارد شده و خطر بروز سنگ کیسه صفرا افزایش می یابد. بهتر است کاهش وزن تدریجی باشد. روزه گرفتن هم احتمال ابتلا به بیماری های کیسه صفرا را افزایش می دهد.
- اجتناب از آلرژن ها : در برخی افراد، واکنش آلرژیک آغازگر علائم بیماری های کیسه صفرا است. انجام تست آلرژی بعد از حذف مواد غذایی آلرژی زا و اجتناب از قرارگیری در معرض آلرژن ها برای برخی افراد مفید است.
- ترک سیگار : مصرف محصولات تنباکو سبب اختلال عملکرد کیسه صفرا از جمله سرطان می شود.
بیشتر بخوانید : 8 غذای مناسب برای سلامت جنسی مردان
چه غذایی سنگ کیسه صفرا را از بین می برد؟
هیچ غذای خاص یا گروه غذایی ای سنگ کیسه صفرا را از بین نمی برد. با این وجود، مصرف غذاهای سالم که چربی های اشباع شده و کربوهیدرات های تصفیه نشده را محدود می کند کمک کننده خواهد بود.
مصرف فیبر زیاد با کاهش بروز سنگ کیسه صفرا مرتبط است. مصرف روزانه ۱۰ تا ۵۰ گرم سبوس گندم به کاهش اشباع کلسترول صفرا در افراد دارای سنگ کیسه صفرا کمک می کند.
همچنین عدم مصرف غذاهای آلرژیک سبب بروز حذف علائم مشکل کیسه صفرا می شود.
فراموش نکنید که مصرف حداقل ۱۵۰ گرم آجیل در هفته منجر به کاهش ۲۵ درصدی احتمال برداشتن کیسه صفرا خواهد شد.
اگر هر گونه نگرانی در این باره دارید یا به علت ابتلا به بیماری های دیگر نمی دانید مصرف یا عدم مصرف این غذاها چه تاثیری بر بیماری هایتان دارد، با پزشک مشورت کنید. برای تشخیص و درمان مشکلات کیسه صفرا در تهران میتوانید به کلینیک الهام واقع در شهرک غرب مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری برای درمان زائده های پوستی، با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینک : 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
