خون در ادرار ( هماچوری )
.
مشاهده خون در ادرار می تواند نگران کننده باشد. اگرچه این مشکل در بسیاری از موارد بی خطر است، اما خون در ادرار (هماچوری) می تواند نشان دهنده یک اختلال جدی باشد.
وجود خون در ادرار هماچوري گروس نامیده می شود. خون ادراری که تنها توسط میکروسکوپ قابل مشاهده است (هماچوری میکروسکوپی) هنگام آزمایش ادرار توسط پزشک تشخیص داده می شود.
در هر صورت تعیین علت خونریزی اهمیت داشته و درمان به این علت بستگی دارد.
علائم خون در ادرار
هماچوری گروس به دلیل وجود گلبول های قرمز باعث ایجاد ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ای می شود. خون کمی برای تولید ادرار قرمز لازم است و خونریزی معمولاً دردناک نیست.
با این وجود حرکت لخته های خون در ادرار می تواند باعث ایجاد درد شود. ادرار خونی اغلب بدون علائم یا نشانه رخ می دهد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
هر زمان متوجه خون در ادرار خود شدید به پزشک مراجعه کنید.
برخی از داروها مانند ملین Ex-laxative و برخی غذاهای خاص از جمله چغندر، ریواس و انواع توت ها می توانند باعث قرمز شدن ادرار شما شوند. تغییر رنگ ادرار ناشی از داروها، مواد غذایی یا ورزش طی چند روز از بین می رود.
ادرار خونی ظاهری متفاوت دارد اما شاید نتوانید این تفاوت را تشخیص دهید. بهتر است در صورت مشاهده ادرار قرمز رنگ به پزشک مراجعه کنید.
علت وجود خون در ادرار
در هماچوری کلیه ها یا سایر قسمت های دستگاه ادراری شما اجازه می دهند سلول های خونی به آرامی وارد ادرار شوند. مشکلات مختلفی می تواند باعث بروز این امر شود، از جمله:
1- عفونت ادراری
این مشکل زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها از طریق مجرای ادرار وارد بدن شده و در مثانه تکثیر شوند. علائم می تواند شامل فشار مداوم هنگام ادرار، درد و سوزش ادرار و ادرار با بوی بسیار قوی باشد.
در برخی اشخاص به ویژه افراد مسن، تنها علامت بیماری می تواند خون بسیار کم در ادرار باشد.
2- عفونت های کلیوی (پیلونفریت)
این موارد هنگامی رخ می دهند که باکتری ها از جریان خون وارد کلیه ها شده یا از مجرای ادرار به کلیه (های) شما منتقل شوند.
علائم و نشانه ها اغلب مشابه عفونت مثانه است، با این تفاوت که عفونت های کلیوی احتمالاً باعث ایجاد تب و درد پهلو می شوند.
3- سنگ مثانه یا کلیه
گاهی مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ بر روی دیواره های کلیه یا مثانه بلور هایی را تشکیل می دهند. این بلورها با گذشت زمان می توانند به سنگ های کوچک و سخت تبدیل شوند.
این سنگ ها بطور کلی بدون درد هستند بنابراین احتمالاً تا زمانی که باعث انسداد شوند یا حرکت کنند متوجه آن ها نخواهید شد.
در نتیجه معمولاً هیچ اشتباهی در تشخیص علائم به خصوص سنگ کلیه که می تواند باعث احساس درد شدید شود وجود ندارد. سنگ مثانه یا کلیه نیز می تواند باعث خونریزی گروس و میکروسکوپی شود.
4- پروستات بزرگ شده
غده پروستات که دقیقاً زیر مثانه است و قسمت فوقانی مجرای ادرار را احاطه کرده است اغلب با نزدیک شدن مردان به میانسالی بزرگ می شود.
سپس مجرای ادرار را فشرده می کند و تا حدودی باعث مسدود شدن جریان ادرار می شود.
علائم و نشانه های بزرگ شدن پروستات (هایپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) شامل مشکل در ادرار، نیاز فوری یا مداوم به ادرار و یا خون قابل مشاهده یا میکروسکوپی در ادرار است. عفونت پروستات (پروستاتیت) نیز می تواند همین علائم و نشانه ها را ایجاد کند.
5- بیماری کلیوی
خونریزی ادراری میکروسکوپی یک علامت شایع گلومرولونفریت یا التهاب سیستم فیلتر کلیه است. گلومرولونفریت می تواند بخشی از یک بیماری سیستمیک مانند دیابت باشد و یا به خودی خود بروز کند.
مواردی مانند عفونت های ویروسی یا استریپ، بیماری عروق خونی (واسکولیت) و مشکلات ایمنی مانند نفروپاتی IgA که بر مویرگ های کوچک که خون موجود در کلیه ها (گلومرول) را فیلتر می کنند تأثیر می گذارد می توانند باعث بروز گلومرولونفریت شوند.
6- سرطان
خونریزی قابل مشاهده در ادرار می تواند علامت پیشرفت سرطان کلیه، مثانه یا پروستات باشد. متأسفانه ممکن است در مراحل اولیه که این سرطان ها قابل درمان هستند علائم یا نشانه ای نداشته باشید.
7- اختلالات ارثی
کم خونی سیکل سل یا نقص ارثی هموگلوبین در گلبول های قرمز باعث ایجاد خون در ادرار یا هماچوری قابل مشاهده و یا میکروسکوپی می شود. سندرم آلپورت که بر روی غشای فیلترکننده گلومرول کلیه ها تأثیر می گذارد نیز می تواند باعث بروز این مشکل شود.
8- آسیب کلیه
ضربه یا آسیب های مختلف به کلیه ها در اثر حادثه یا ورزش فیزیکی می تواند باعث ایجاد خون قابل مشاهده در ادرار شود.
9- داروها
داروی ضد سرطان سیکلوفسفامید و پنی سیلین می تواند باعث خونریزی ادرار شود.
خون ادراری قابل مشاهده گاهی اوقات در صورت مصرف دارو های ضد انعقاد خون مانند آسپیرین و هپارین رقیق کننده خون اتفاق می افتد و همچنین شرایطی وجود دارد که باعث خونریزی مثانه شما می شود.
10- ورزش سنگین
ورزش شدید به ندرت منجر به خونریزی گروس می شود و علت آن مشخص آن نیست. این مشکل احتمالا با آسیب به مثانه، کمبود آب بدن یا شکسته شدن گلبول های قرمز همراه است که بدلیل انجام مداوم تمرین هوازی رخ می دهد.
دوندگان اکثرا با این مشکل رو به رو هستند اما هر فرد می تواند بعد از تمرین شدید دچار خونریزی ادراری شود.
اگر بعد از ورزش در ادرار خود خون مشاهده کردید، تصور نکنید که بدیل ورزش است و به پزشک مراجعه کنید.
علت هماچوری بیشتر اوقات قابل تشخیص نیست.
بیشتر بخوانید: مخاط یا Mucus در آزمایش ادرار – اورولوژی
عوامل خطرزا
تقریباً تمامی افراد از جمله کودکان و نوجوانان می توانند در ادرار خود گلبول های قرمز خون داشته باشد. عواملی که احتمال این امر را بیشتر می کند عبارتند از:
سن: بسیاری از مردان بالای 50 سال به دلیل بزرگ شدن غده پروستات بطور غیر متداول دچار هماچوری هستند.
یک عفونت جدید: پس از عفونت ویروسی یا باکتریایی (گلومرولونفریت پس از عفونت)، التهاب کلیه یکی از دلایل اصلی خون قابل مشاهده در ادرار کودکان است.
سابقه خانوادگی: در صورت وجود سابقه خانوادگی بیماری کلیوی یا سنگ کلیه احتمال خونریزی ادرار بیشتر است.
داروهای خاص: نشان داده شده است که آسپرین، داروهای ضد درد التهابی غیر استروئیدی و آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین خطر خونریزی ادرار را افزایش می دهند.
ورزش سنگین: ورزشکارانی که مسافت طولانی را می دوند بطور خاص مستعد ابتلا به خونریزی ادراری ناشی از ورزش هستند. این وضعیت در حقیقت گاهی هماچوری جوگر نامیده می شود اما علائم می تواند در تمامی افردی که سخت ورزش می کنند ظاهر شود.
تشخیص
آزمایشات و تست های زیر در یافتن علت وجود خون در ادرار شما نقش اساسی دارند:
معاینه فیزیکی
این معاینه شامل صحبت در مورد سوابق پزشکی شما است.
آزمایش ادرار
حتی در صورت تشخیص خونریزی از طریق آزمایش ادرار به احتمال زیاد لازم است آزمایش دیگری انجام دهید تا بفهمید ادرار شما هنوز حاوی گلبول های قرمز است یا خیر. از طریق آزمایش ادرار می توان عفونت ادراری یا وجود مواد معدنی تشکیل دهنده سنگ کلیه را نیز بررسی کرد.
آزمایش تصویربرداری
اغلب یک آزمایش تصویربرداری برای یافتن علت هماچوری لازم است. این احتمال وجود دارد که پزشک یک سی تی اسکن، MRI یا معاینه سونوگرافی را توصیه کند.
سیستوسکوپی
پزشک برای بررسی علائم بیماری مثانه و مجاری ادراری لوله ای باریک و مجهز به یک دوربین ریز را درون مثانه شما قرار می دهد.
برخی اوقات علت خونریزی ادراری مشخص نمی شود. پزشک در این حالت می تواند آزمایشات پیگیری منظم را توصیه کند، به خصوص اگر عوامل خطرزا برای بروز سرطان مثانه مانند سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض سموم محیطی یا سابقه پرتودرمانی را داشته باشید.
درمان ادرار خونی
درمان با توجه به شرایطی که باعث ایجاد هماچوری شما می شود می تواند شامل استفاده از آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن عفونت ادراری، تجویز دارو برای کوچک کردن پروستات بزرگ شده یا استفاده از شوک درمانی برای از بین بردن سنگ مثانه یا کلیه باشد. در برخی موارد نیز هیچ درمانی لازم نیست.
حتماً پس از معالجه پیگیری های پزشکی لازم را انجام دهید تا از وجود نداشتن خون اضافی در ادرار مطمئن شوید.
آماده شدن برای مراجعه به پزشک
احتمالاً ابتدا به پزشک خانواده یا ارائه دهنده مراقبت های اولیه و یا به پزشک متخصص اختلالات دستگاه ادراری (اورولوژیست) مراجعه می کنید.
در اینجا برخی اطلاعات برای کمک به آماده شدن و مراجعه به پزشک آورده شده است.
کارهایی که می توانید انجام دهید
لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- تمامی علائم، از جمله موارد نا مرتبط با دلیلی که به خاطر آن به پزشک مراجعه کرده اید و زمان شروع آن ها.
- اطلاعات پزشکی مهم از جمله مشکلات دیگری که برای آن تحت درمان قرار گرفته اید و اینکه آیا بیماری مثانه یا کلیه در خانواده شما رایج است.
- تمامی داروها، ویتامین ها یا سایر مکمل های مصرفی به همراه مقدار مصرف
- سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
برخی سؤالاتی که باید در رابطه با هماچوری مطرح شوند عبارتند از:
- دلایل احتمالی وجود علائم چیست؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- آیا این شرایط موقتی است؟
- چه درمانی هایی وجود دارد؟
- من مشکلات سلامتی دیگری نیز دارم. چگونه می توانم تمام این مشکلات را به بهترین شکل مدیریت کنم؟
- آیا بروشور یا چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
در پرسیدن سوالات دیگر تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاراتی داشته باشید
احتمالاً پزشک از شما سؤالاتی مانند موارد زیر خواهد پرسید:
- آیا هنگام ادرار درد دارید؟
- آیا بعضی اوقات یا همیشه در ادرار خود خون مشاهده می کنید؟
- چه زمانی در ادرار خود خون مشاهده می کنید، هنگام ادرار، انتهای جریان ادرار یا تمام مدتی که ادرار می کنید؟
- آیا هنگام ادرار لخته شدن خون نیز مشاهده می کنید؟ اندازه و شکل آن ها چگونه است؟
- آیا سیگار می کشید؟
- آیا در محل کار در معرض مواد شیمیایی قرار دارید؟ چه نوع موادی؟
- آیا تا به حال پرتودرمانی انجام داده اید؟
بیشتر بخوانید: دکتر علی حاجب متخصص اورولوژی
برای انجام آزمایشات لازم جهت تشخیص علت وجود خون در ادرار با شماره های زیر با کلینیک الهام تماس بگیرید. کلینیک الهام با مدیریت دکتر علی حاجب انواع خدمات درمانی را برای درمان بیماری های اورولوژی ارائه می دهد.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
