دفع پروتئین از طریق کلیه و ادرار، علائم و درمان

.

آیا شما هم اخیرا به توصیه پزشک آزمایش ادرار داده اید و در نتایج آزمایش میزان دفع پروتئین کلیه ها از طریق ادرار بالاتر از حد مجاز است. در این مطلب به بررسی علت ، علائم و درمان دفع پروتئین از طریق کلیه ها می پردازیم.

کلیه ها با تصفیه کردن خون بدن را سالم نگه می دارند. این اندام ها رگ های خونی کوچکی دارند که گلومرول نامیده می شوند. این ساختارها مواد زائدی که وارد ادرار می شوند را از بین برده و پروتئین موجود در خون را دوباره جذب می کنند.

اگر کلیه ها به درستی کار نکنند دفع پروتئین از طریق کلیه و ادرار انجام می شود و پروتئین به ادرار نشت کرده و در نتیجه سطح پروتئین ادرار افزایش می یابد که به پروتئینوری معروف است.

پروتئینوری انواع مختلفی از جمله موارد زیر وجود دارد:

• پروتئینوری گلومرولی
• پروتئینوری توبولار
• سرریز اور فلو
• پروتئینوری پست رنال

آلبومینوری نیز نوعی پروتئینوری است که به معنای وجود آلبومین اضافی در ادرار است.

این شرایط مربوط به پروتئینوری گلومرولی است. در ادامه درباره پروتئینوری گلومرولی صحبت خواهیم کرد.

پروتئینوری گاهی مربوط به شرایط موقت مانند کم آبی بدن یا آسیب های جدی تر کلیه است. بیایید علل احتمالی پروتئینوری و علائم و راه های درمان آن را بررسی کنیم.

عواملی که منجر به افزایش پروتئین ادرار می شوند

اگر پروتئینوری دارید به سایر علائم نیز توجه کنید. این کار به پزشک در تشخیص علت اصلی کمک خواهد کرد.

کمبود آب بدن

کمبود آب زمانی اتفاق می افتد که بدن بیش از حد مایعات از دست دهد. این مورد یکی از علل شایع و موقت دفع پروتئین از کلیه و ادرار است.

بدن برای رساندن مواد مغذی مانند پروتئین به کلیه ها از آب استفاده می کند. اما بدون وجود مایعات کافی در انجام این کار اختلال ایجاد خواهد شد.

کلیه ها نمی توانند مجدداً پروتئین ها را به درستی جذب کنند و در عوض پروتئین وارد ادرار می شود.

علائم دیگر به شدت کم آبی بدن بستگی دارد اما احتمالاً موارد زیر را تجربه خواهید کرد:

• خستگی
• سردرد
• سرگیجه
• افزایش تشنگی
• ادرار تیره
• کاهش ادرار
• خشکی دهان یا پوست

کمبود آب بدن می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• اسهال
• استفراغ
• تعرق مفرط
• تب
• ننوشیدن آب کافی

فشار خون بالا

فشار خون بالا می تواند رگ های خونی کلیه ها را ضعیف کند.

این ضعف توانایی کلیه ها در جذب مجدد پروتئین را کاهش داده و در نتیجه پروتئین به ادرار نشت می کند.

از آنجا که فشار خون بالا به تدریج ایجاد می شود احتمال دارد سال ها علائمی نداشته باشید.

اما این بیماری در صورت شدید شدن منجر به بروز علائم زیر خواهد شد:

• سردرد
• تنگی نفس
• خون دماغ شدن

اکثر موارد فشار خون بالا هیچ دلیل اساسی ندارند اما در برخی افراد این مشکل ناشی از عوامل زیر است:

• بیماری کلیوی
• مشکلات تیروئید
• آپنه انسدادی خواب
• تومورهای غده فوق کلیه
• برخی داروها مانند داروهای جلوگیری از بارداری یا ضد احتقان ها
• دیابت شیرین

دیابت شیرین نوعی اختلال متابولیک است که منجر به افزایش سطح قند خون می شود.

دیابت انواع مختلفی از جمله نوع 1 و 2 دارد.

در صورت ابتلا به دیابت، قند خون بالا کلیه ها را مجبور می کند خون را بیش از حد تصفیه کنند.

این امر می تواند منجر به آسیب کلیه شود و به پروتئین اجازه دهد به ادرار نشت کند.

علائم دیابت به شدت و نوع آن بستگی دارد اما احتمالاً موارد زیر را تجربه خواهید کرد:

• افزایش تشنگی و گرسنگی
• تکرر ادرار
• خستگی
• تاری دید
• کاهش وزن بدون دلیل

گلومرولونفریت

دفع پروتئین از کلیه و ادرار گاهی علامت گلومرولونفریت یا التهاب گلومرول است. به طور معمول گلومرول ها با تصفیه خون پروتئین را دوباره جذب می کنند.

اما اگر گلومرول ها آسیب دیده باشند پروتئین از آن ها عبور کرده و وارد ادرار می شود.

گلومرولونفریت می تواند مجموعه ای از علائم به نام سندرم نفروتیک ایجاد کند.

علاوه بر پروتئینوری علائم دیگری از جمله موارد زیر را تجربه خواهید کرد:

• هیپرلیپیدمی یا سطح بالای چربی و کلسترول خون
• تورم پاها یا مچ پا
• هیپوآلبومینمی یا سطح پایین پروتئین خون

این بیماری گاهی نیز منجر به افزایش فشار خون و هماچوری یا تشکیل گلبول های قرمز در ادرار شده و باعث می شود ادرار صورتی یا قهوه ای تیره به نظر برسد.

به طور معمول گلومرولونفریت زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به کلیه ها حمله کند.

این وضعیت با بیماری های زیر در ارتباط است:

• آندوکاردیت باکتریایی
• اچ آی وی
• هپاتیت B
• هپاتیت C
• لوپوس
• نفروپاتی دیابتی
• فشار خون بالا
• بیماری مزمن کلیه

بیماری مزمن کلیه کاهش تدریجی عملکرد کلیه است.

این بیماری در مراحل اولیه منجر به دفع پروتئین از کلیه و ادرار می شود اما معمولاً علائم قابل توجهی ایجاد نخواهد کرد.

با پیشرفت بیماری مزمن کلیه احتمالاً علائم زیر را تجربه خواهید کرد:

• تنگی نفس
• تکرر ادرار
• سکسکه
• خستگی
• حالت تهوع
• استفراغ
• مشکل خواب
• خشکی و خارش پوست
• تورم دست و پا
• کاهش اشتها

بیماری های زیر می توانند به کلیه ها آسیب زده و منجر به بیماری مزمن کلیه شوند:

• گلومرولونفریت
• دیابت
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی
• نفریت بینابینی
• بیماری کلیه پلی کیستیک
• عفونت مکرر کلیه

اگر بیماری مزمن کلیه پیشرفت کند می تواند منجر به نارسایی کلیه شود.

بیماری های خود ایمنی

به طور معمول سیستم ایمنی بدن آنتی بادی و ایمونوگلوبولین تولید می کند که با ارگانیسم های خارجی مبارزه می کنند.

اما اگر به بیماری خود ایمنی مبتلا باشید سیستم ایمنی بدن آنتی بادی ها و ایمونوگلوبولین هایی تولید می کند که به بافت های بدن حمله می کنند.

به این مواد اتوآنتی بادی گفته می شود.

آسیب رساندن اتوآنتی بادی ها به گلومرول ها منجر به التهاب و در نتیجه آسیب کلیه و پروتئینوری می شود.

بیماری های خود ایمنی زیر با دفع پروتئین از کلیه و ادرار در ارتباط هستند:

• لوپوس اریتماتوز سیستمیک. این بیماری عمدتاً پوست و مفاصل را درگیر می کند اما می تواند کلیه ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
• سندرم گود پاستور. در صورت ابتلا به این بیماری آنتی بادی ها به طور خاص به کلیه ها و ریه ها حمله می کنند.
• نفروپاتی IgA. این مشکل زمانی اتفاق می افتد که رسوبات ایمونوگلوبولین A در گلوبول ها جمع شوند.

پره اکلامپسی

در صورت ابتلا به پره اکلامپسی فشار خون فرد باردار در بیستمین هفته بارداری یا پس از آن افزایش می یابد.

این مشکل به طور موقت توانایی کلیه ها در تصفیه کردن پروتئین را مختل کرده و در نتیجه منجر به پروتئینوری می شود.

سایر علائم پره اکلامپسی عبارتند از:

• تورم دست و صورت
• سردرد
• تاری دید
• درد سمت راست شکم
• افزایش وزن

پره اکلامپسی معمولاً پس از زایمان از بین می رود اما این بیماری جدی است و می تواند منجر به زایمان زودرس شود.

افراد باردار مبتلا به پره اکلامپسی باید به طور دقیق تحت کنترل قرار گیرند.

سرطان

دفع پروتئین از کلیه و ادرار در موارد شدید ناشی از سرطان است.

انواع مختلفی از سرطان از جمله موارد زیر با سطح بالای پروتئین ادرار همراه هستند:

• کارسینوم سلول کلیوی
• سرطان ریه
• سرطان سینه
• سرطان روده بزرگ
• لنفوم غیر هوچکین
• لنفوم هوچکین
• مولتیپل میلوما

تصور می شود که اثر التهابی سرطان عملکرد کلیه را تغییر می دهد.

در برخی شرایط مانند مولتیپل میلوما هنگامی که پروتئین های غیر طبیعی خون به پروتئین های طبیعی ادرار متصل شوند به کلیه ها آسیب می رسانند.

با کاهش عملکرد کلیه پروتئین بیشتری وارد ادرار می شود.

علائم سرطان بسیار متفاوت است اما علائم عمومی عبارتند از:

• کاهش وزن بدون دلیل
• خستگی
• تب
• درد
• تغییرات پوستی

بیشتر بخوانید: اورمیا چیست علائم و گزینه های درمان

عوامل خطر پروتئینوری

احتمال ابتلا به پروتئینوری در برخی افراد خاص وجود دارد.

عوامل خطر شایع عبارتند از:

• سن. بزرگسالان بالاتر از 65 سال مستعد ابتلا به کم آبی و مشکلات کلیوی هستند.

افراد باردار بالای 40 سال بیشتر در معرض خطر پره اکلامپسی قرار دارند.

• فشار خون بالا. افرادی که فشار خون بالا دارند بیشتر در معرض خطر دیابت و اختلالات کلیوی هستند.
• دیابت. دیابت شایع ترین علت بیماری مزمن کلیه بوده و با پره اکلامپسی و گلومرولونفریت نیز در ارتباط است.
• سابقه خانوادگی. در صورت داشتن سابقه خانوادگی بیماری کلیه یا پره اکلامپسی احتمال ابتلا به پروتئینوری بیشتر است.
• قومیت های خاص. افرادی با نژاد آمریکایی آفریقایی، لاتین، هندی آمریکایی و آسیایی بیشتر در معرض مشکلات کلیوی هستند.
• اضافه وزن یا چاقی. فشار خون بالا، دیابت و پره اکلامپسی با اضافه وزن یا چاقی در ارتباط است.

بیشتر بخوانید: انواع بیماری کلیه ، علائم و درمان

علائم دفع پروتئین از کلیه و ادرار

در مراحل اولیه آسیب کلیه علائمی نخواهید داشت چراکه تنها مقدار کمی پروتئین در ادرار وجود دارد.

اما با پیشرفت آسیب کلیه پروتئین بیشتری وارد ادرار می شود و علائمی مانند موارد زیر ایجاد خواهد کرد:

• ادرار کف آلود
• تورم دست، پا، صورت یا شکم
• تکرر ادرار
• گرفتگی عضلات در شب
• حالت تهوع
• استفراغ
• کاهش اشتها

آزمایش پروتئین ادرار

تنها راه تشخیص پروتئینوری آزمایش ادرار است که میزان پروتئین ادرار را اندازه گیری می کند.

در این آزمایش که در مطب پزشک انجام می شود در یک ظرف ادرار می کنید.

پزشک یک نوار کاغذی یا پلاستیکی کوچک که با مواد شیمیایی پوشانده شده است را درون نمونه ادرار قرار می دهد.

اگر سطح پروتئین بالا باشد رنگ نوار تغییر می کند.

باقیمانده ادرار به آزمایشگاه ارسال شده و زیر میکروسکوپ بررسی می شود.

اگر پزشک مشکوک به مشکلات کلیوی باشد آزمایش ادرار را سه مرتبه در طول سه ماه تکرار می کند.

این آزمایشات به پزشک در رد کردن علل موقت پروتئینوری کمک می کنند.

پزشک همچنین برای تشخیص علت پروتئینوری از آزمایشات زیر استفاده می کند:

• جمع آوری ادرار 24 ساعته. در آزمایش ادرار 24 ساعته ادرار طی 24 ساعت جمع آوری شده و به آزمایشگاه ارسال می شود.
• آزمایش میزان فیلتراسیون گلومرولی. این آزمایش عملکرد کلیه ها را بررسی می کند.
• آزمایشات تصویربرداری. احتمالاً برای تهیه عکس های کامل از کلیه ها و دستگاه ادراری سونوگرافی یا سی تی اسکن انجام می شود.
• بیوپسی کلیه. یک نمونه از کلیه برداشته شده و از نظر علائم آسیب کلیه بررسی می شود.

بیشتر بخوانید: راه های جلوگیری از نارسایی کلیه

درمان مشکل دفع پروتئین از کلیه و ادرار پروتئینوری

در صورت ابتلا به پروتئینوری موقت یا خفیف احتمالاً نیازی به درمان نخواهید داشت.

اما اگر پروتئینوری مداوم داشته باشید لازم است بیماری زمینه ای را درمان کنید.

درمان شامل موارد زیر باشد:

• تغییرات رژیم غذایی. اگر به بیماری کلیوی، دیابت یا فشار خون مبتلا باشید پزشک ایجاد تغییرات خاص در رژیم غذایی را پیشنهاد می کند.
• کاهش وزن. کاهش وزن شرایط مختل کننده عملکرد کلیه را کنترل می کند.
• داروهای فشار خون. اگر به فشار خون بالا یا دیابت مبتلا باشید پزشک احتمالاً برای کاهش فشار خون دارو تجویز می کند.
• داروهای دیابت. برای کنترل قند خون بالا گاهی به دارو یا درمان انسولین نیاز خواهید داشت.
• دیالیز. در موارد گلومرولونفریت و نارسایی کلیه برای کنترل فشار خون بالا و مایعات دیالیز انجام می شود.

نتیجه نهایی

پروتئینوری اغلب به این معناست که کلیه ها خون را به درستی تصفیه نمی کنند بنابراین هدف از درمان مدیریت بیماری های زمینه ای است.

برای دریافت نوبت ملاقات با دکتر علی حاجب در کلینیک یادمان و دریافت یک برنامه درمانی جهت محافظت و جلوگیری از آسیب های کلیه ها با شماره های زیر تماس بگیرید.

شماره های تماس کلینیک: 02188591523 / 02188591358

آدرس و اطلاعات تماس کلینیک الهام