توده بیضه چیست + علائم، تشخیص و درمان
اکثر توده های بیضه خطری ندارند اما برخی از آنها نشانه بیماری ای جدی همچون سرطان بیضه هستند. بیشتر توده های بیضه به علت سرطان ایجاد نمی شوند. توده های بیضه اغلب به علت تجمع مایعات، عفونت و ورم پوست یا رگ ها به وجود می آیند. با این وجود تشخیص علت بروز توده بیضه در منزل امکان پذیر نیست. فرد باید به دنبال تشخیص پزشکی باشد.
علائم توده بیضه
توده بیضه معمولا ورم یا تغییر در بافت پوست یا رگ های یک یا هر دو بیضه ایجاد می کند.
بسته به علت بروز، توده با علائم دیگری همراه خواهد بود از جمله:
- درد یا ناراحتی
- سفتی یا سنگینی کیسه بیضه
- تهوع
- استفراغ
- مشکل در دفع ادرار
- ترشح غیرطبیعی از آلت تناسلی
- تیره شدن پوست کیسه بیضه
در بعضی موارد، توده بیضه با علائم دیگری همراه نبوده و بی ضرر است. با این حال باید با پزشک برای تشخیص و درمان صحبت کرد.
علل بروز توده بیضه و انواع آن
توده ها و ورم داخل بیضه یا روی پوست بیضه علل مختلفی می توانند داشته باشند:
کیست
کیستها، کیسه های پر از مایع است که حسی شبیه توده ای کوچک و سفت حین لمس دارد. کیست ها تقریباً در هر جایی از بدن ممکن است ایجاد شوند و معمولا بی خطر هستند. اصولا این کیست ها هیچ علامتی ندارد اما حس سنگینی یا درد در کیسه بیضه ایجاد می کنند.
هیچ عامل خطر سازی برای کیست ها وجود ندارد و به ندرت به درمان احتیاج می شود.
در مواردی که کیست ها علائمی مثل درد ایجاد می کنند جراحی توصیه می شود.
واریکوسل
واریکوسل نقطه ای برجسته است که به علت ورم رگ های بیضه ایجاد می شود. عارضه واریکوسل بیضه مثل واریس رگ های پا بوده و علت بروز آن مشخص نیست.
در حالی که اکثر افراد دارای واریکوسل هیچ علامتی ندارند اما می تواند عوارضی همچون ناباروری و رشد کُند بیضه ها در زمان بلوغ ایجاد کند.
از هر ۱۰۰ مرد، ۱۵ مورد دارای واریکوسل هستند. هر فرد صرف نظر از نژاد، سن و محل زندگی می تواند به واریکوسل مبتلا شود.
هیدروسل
تجمع مایع اطراف بیضه سبب ورمی به نام هیدروسل می شود. این مشکل اغلب بعد از عفونت یا آسیب به نقاطی از بدن به وجود می آید.
هیدروسل معمولاً بدون درد بوده و علائمی غیر از ورم ندارد که روی یک یا هر دو بیضه تاثیر می گذارد.
با اینکه هیدروسل در هر سنی رخ می دهد اما در نوزادان با وزن کم و با موقعیت بریچ در رحم بیشتر دیده می شود.
برخی عوارض هیدروسل عبارتند از:
- عفونت
- آتروفی بیضه ها
- ناباروری
- پارگی
- پیوسل یا تجمع چرک در کیسه بیضه
- هماتوسل یا تجمع خون در کیسه بیضه
بیشتر بخوانید : آب آوردن بیضه ، علائم ، تشخیص و درمان
تورشن (پیچش) بیضه
بیماری تورشن بیضه یک مورد جدی است که به درمان فوری احتیاج دارد. تورشن یعنی بند متصل به بیضه ها پیچ می خورد و خونرسانی متوقف می شود.
علاوه بر ورم بیضه ها، فرد دارای تورشن بیضه علائم زیر را هم تجربه خواهد کرد:
- درد شدید
- استفراغ
- تهوع
- قرمزی و تیرگی کیسه بیضه
تورشن بیضه هر فردی را درگیر می کند اما زیاد رایج نیست. در حقیقت از هر ۴ هزار مرد زیر ۲۵ سال یک نفر دچار تورشن بیضه می شود.
عوامل خطرساز
عوامل خطرساز این ها هستند:
- تروما (ضربه)
- پایین نیامدن بیضه ها
- سابقه تورشن بیضه
- داشتن بد شکلی صدای زنگ، وقتی رخ می دهد که فرد بدون هیچ بافت چسبنده بیضه به کیسه بیضه به دنیا می آید.
بدون درمان، تورشن بیضه سبب بروز عفونت، ناباروری و آتروفی شده و سایز بیضه ها کاهش می یابد.
در برخی موارد، بیضه به شدت آسیب دیده و باید از طریق جراحی برداشته شود.
اپیدیدیمیت
اپیدیدیمیت بیماری ای است که در آن اپیدیدیم دردناک و متورم می شود. اپیدیدیم لوله ای است که پشت بیضه قرار گرفته و اسپرم را حمل می کند.
این ورم مثل توده بوده و فرد دارای اپیدیدیمیت درد، حساسیت به لمس و گرما در پوست اطراف بیضه حس خواهد کرد.
سایر علائم اپیدیدیمیت عبارتند از:
- مشکل در دفع ادرار
- ترشح سفید، زرد یا سبز از نوک آلت تناسلی
- درد به یکباره یا مزمن در یک یا هر دو بیضه
اپیدیدیمیت با کلامیدیا که یک بیماری آمیزشی است ارتباط دارد.
عوامل خطرساز
فرد در صورت دارا بودن شرایط زیر، در خطر بالاتری برای ابتلا به اپیدیدیمیت قرار می گیرد:
- ختنه نشده باشد
- رابطه جنسی بدون کاندوم داشته باشد
- پروستات بزرگ شده یا سایر بد شکلی های ساختاری در دستگاه ادراری داشته باشد
- اخیراً تحت عمل جراحی ای قرار گرفته که روی پروستات یا دستگاه ادراری تاثیر گذاشته مثل عملِ قرار دادن کاتتر
- داشتن سابقه بیماری های آمیزشی یا عفونت های سیستم ادراری
اگر اپیدیدیمیت درمان نشود منجر به عفونت منتهی به آبسه بیضه خواهد شد. همچنین خطر ناباروری یا سپسیس هم افزایش می یابد.
سرطان بیضه
توده یا ورم، یکی از اولین علائم سرطان بیضه است. اکثر تومورها دردی ایجاد نمی کنند.
این توده معمولاً در بخش جلویی بیضه شکل می گیرد، حالت سفتی دارد و کل بیضه سخت تر از همیشه به نظر می رسد.
توده در داخل بیضه و یا زیر پوست ایجاد می شود. یکی از بیضه ها بزرگتر و متورم تر از دیگری خواهد شد.
سایر علائم مرتبط با سرطان بیضه عبارتند از:
- افزایش سفتی بیضه
- احساس سنگینی در کیسه بیضه
- درد بیضه ها یا کیسه بیضه که قطع و وصل می شود
بیشتر بخوانید : سرطان بیضه و واریکوسل چه تفاوتی دارند؟
عوامل خطرساز
عوامل بسیاری سبب افزایش خطر بروز سرطان بیضه می شوند مثل:
- کریپتورکیدیسم (نهان بیضگی) : این بیماری وقتی ایجاد می شود که یک یا هر دو بیضه ها قبل از تولد وارد کیسه بیضه نشوند. افراد دارای این مشکل در خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان بیضه نسبت به سایرین قرار دارند.
- سن : با این که سرطان بیضه هر فرد با هر سنی را درگیر می کند اما نیمی از سرطان های بیضه در سنین ۲۰ تا ۳۴ سال رخ می دهند.
- نژاد : مردان سفید پوست در مقایسه با سیاه پوستان یا آسیایی ها ۴ تا ۵ بار بیشتر مستعد ابتلا به سرطان بیضه هستند.
- سابقه خانوادگی : افرادی که در خانواده، فرد دارای سرطان بیضه دارند در ریسک بالاتری قرار می گیرند.
علاوه بر آن حدود ۳ تا ۴ درصد از افرادی که سرطان در یک بیضه دارند، در مقطعی دچار سرطان در بیضه دیگر هم خواهند شد.
طبق اعلان انجمن سرطان آمریکا، سرطان بیضه رایج نیست. از هر ۲۵۰ مرد یک مورد به سرطان بیضه مبتلا می شود و خطر مرگ این بیماری یک مورد از هر ۵ هزار نفر است.
عوارض احتمالی سرطان بیضه شامل کاهش ناباروری، مشکل در انزال و افزایش خطر بیماری های قلبی بعد از درمان می شود.
نحوه معاینه خود
شناخت بدن و آگاهی از هر گونه تغییر بخش مهمی از کنترل سلامت بدن است.
بررسی وضعیت بیضه ها و گشتن به دنبال توده یا ورم و دریافت توصیه های پزشکی باعث رفع هرچه سریع تر مشکل می شوند.
وقتی بدن گرم و راحت است خودآزمایی انجام دهید. در این صورت لمس هرگونه مورد غیر طبیعی آسان تر خواهد بود.
نحوه خود آزمایی بیضه به این شکل است:
- روبروی آینه بایستید
- به بیضه ها نگاه کنید و هر گونه ورم پوست را در نظر داشته باشید
- دو انگشت اشاره و وسط هر دست را زیر بیضه ها برده و انگشت شست را روی بیضه بگذارید.
- هر بیضه را بین دو انگشت و شست حرکت دهید و به دنبال توده باشید.
از زمان بلوغ به بعد همیشه بیضه های خود را به این شکل بررسی کنید.
بیشتر بخوانید : ارتباط بین درد پایین کمر و درد بیضه
تشخیص توده بیضه
پزشک باید بیضه های فرد را بررسی کند. همچنین تست هایی برای تشخیص علت بروز توده تجویز می شود. پزشک بیضه ها را معاینه و حس خواهد کرد. نور به کیسه بیضه تابانده شده تا هرگونه تجمع مایع بررسی شود.
پزشک احتمالا تصویربرداری و سونوگرافی برای بررسی توده تجویز کند. در سونوگرافی از امواج صوتی برای حصول تصاویری از داخل بدن استفاده می شود.
درمان توده بیضه
اگر فرد هیچ درد یا ناراحتی نداشته باشد درمان هم نیاز نخواهد شد. فرد دارای توده بیضه باید به شکل مرتب در منزل آن را چک کند تا هرگونه تغییر ذر سایز و شکل بررسی شود.
کیست ها معمولاً خود به خود از بین می روند. اگر کیست دردناک است، گذاشتن پارچه ای گرم روی آن به کاهش ورم و درد کمک می کند. اگر کیست عفونی شده، به دارو جهت درمان نیاز است. پزشکان با بیهوشی عمومی کیست را جراحی می کنند.
معمولاً جراحی پیشنهاد نمی شود چون مشکلی جدی به وجود نمی آورد. کیست ها قابلیت بازگشت دارند. برای افراد دارای واریکوسل یا هیدروسل که هیچ علائمی ندارند درمان احتیاج نخواهد شد. کیسه پر از مایع قابل ترمیم و یا برداشتن است.
فردی که واریکوسل دارد هم باید جراحی را در نظر بگیرد. این پروسه معمولاً شامل توقف جریان خون رگ های متورم می شود.
پزشکان برای درمان اپیدیدیمیت از آنتی بیوتیک برای عفونت استفاده می کنند. داروهای مسکن یا کیسه یخ برای کاهش درد و ورم بیضه به کار می روند.
درمان سرطان بیضه
در صورت سرطانی بودن توده، درمان هرچه سریع تر نیاز خواهد شد. درمان، بسته به استیج سرطان متفاوت است. پزشکان از پرتو درمانی و شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی یا توقف تکثیر آن ها استفاده می کنند.
فرد احتمالا به جراحی جهت حذف توده بیضه نیاز خواهد داشت. گاهی اوقات بیش از یک نوع شیوه درمانی نیاز است. در بعضی موارد بخش هایی از بیضه یا کل آن برای تشخیص سرطان یا جلوگیری از گسترش آن برداشته می شود.
اغلب بیضه برداشته شده با کاشت بیضه ای دیگر جایگزین خواهد شد. این امر روی باروری فرد تاثیر می گذارد و بنابراین به او فرصت ذخیره و نگهداری اسپرم قبل از جراحی داده می شود.
هر فردی که توده ای در بیضه ها پیدا کرد باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کند. تشخیص علت بروز توده بدون معاینه پزشکی غیر ممکن است. با بیان سایر علائم یا در صورتی که فرد عفونتی مثل کلامیدیا یا آسیب به بیضه داشته باشد، تشخیص علت بروز بهتر صورت می گیرد. اگر در تهران هستید از طریق شماره های زیر با کلینیک اورولوژی الهام تماس بگیرید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری برای درمان زائده های پوستی، با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینک : 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
