درمان ناباروری در مردان + انواع روش های قطعی
ناباروری مردان چیست؟
هرگونه بیماری در مردان که باعث کاهش احتمال باردار شدن همسرش شود، ناباروری نامیده می شود. بچه دار شدن به طور کلی یک فرآیند طبیعی و ساده است.
اما متأسفانه این تجربه برای برخی از زوج ها سخت است. تقریبا از هر 100 زوج، 13 زوج حتی با برقراری رابطه جنسی محافظت نشده، موفق به بارداری نمی شوند.
بارداری به کیفیت و کمیت اسپرم بستگی داشته و از این رو، یک مرد نقش مهمی در باردار شدن همسرش ایفا می کند. در صورتی که مرد مقدار مورد نیاز اسپرم تولید نکند یا اسپرم بی کیفیت باشد، نمی تواند همسر خود را باردار کند.
بر اساس گزارش های پزشکی، از هر 7 زوج، 1 زوج نابارور هستند و به دلایلی حتی پس از برقراری رابطه جنسی محافظت نشده برای بیش از یک سال، نتوانسته اند بچه دار شوند. در نیمی از این موارد، عامل اصلی ایجاد مشکل بین زوجین ناباروری مردان است.
نکات کلیدی در مورد ناباروری مردان
- ناباروری مردان به این معناست که مرد قادر به باردار کردن همسر خود نیست.
- ناباروری در مردان دلایل زیادی دارد. گاهی اسپرم کافی یا سالم تولید نمی شود و گاهی یک مشکل ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک وجود دارد. حتی ممکن است این مشکل در نتیجه انسداد دستگاه تناسلی اتفاق بیافتد.
- احتمال ناباروری مردان در صورت ابتلا به عفونت های تناسلی، آسیب دیدن بیضه ها یا بلوغ زودرس یا دیررس بیشتر است.
- درمان به علت نابارور شدن فرد بستگی داشته و شامل تکنیک هایی از جمله لقاح مصنوعی، مصرف دارو و جراحی خواهد بود.
علت ناباروری در مردان
یکی از علل رایج ناباروری مردان، کیفیت پایین مایع منی یا همان مایع حاوی اسپرم است که در طول رابطه جنسی انزال می شود.
غیر طبیعی بودن منی
دلایل احتمالی غیر طبیعی بودن مایع منی عبارتند از:
- کمبود اسپرم : گاهی تعداد اسپرم بسیار کم است یا اصلا اسپرم ندارید.
- اسپرم هایی که به درستی حرکت نمی کنند : این مشکل حرکت اسپرم به سمت تخمک را سخت تر می کند.
- اسپرم غیر طبیعی : اسپرم گاهی شکل طبیعی نداشته و حرکت و بارور کردن تخمک را دشوار می کند.
در بسیاری از موارد هیچ توضیحی برای غیرطبیعی بودن مایع منی وجود ندارد.
بین افزایش دمای کیسه بیضه و کاهش کیفیت مایع منی ارتباط وجود دارد، اما مشخص نیست که آیا پوشیدن لباس های زیر گشاد باروری را بهبود می بخشد یا خیر.
بیضه ها
بیضه ها اسپرم تولید و ذخیره می کنند و آسیب دیدن ان ها به طور جدی بر کیفیت مایع منی تأثیر می گذارد. آسیب دیدگی بیضه ها در نتیجه موارد زیر اتفاق میافتد:
- عفونت بیضه ها
- سرطان بیضه
- جراحی بیضه
- مشکل یا نقص مادرزادی در بیضه ها
- نزول نکردن یک یا هر دو بیضه به داخل کیسه بیضه (کیسه شل پوستی که بیضه ها در آن قرار می گیرند (بیضه های نزول نکرده))
- وارد شدن آسیب مستقیم به بیضه ها
اختلالات انزال
برخی از مردان در انزال مشکل داشته و ترشح مایع منی در حین رابطه جنسی دشوار می شود.
هیپوگنادیسم
هیپوگنادیسم سطح پایین و غیرطبیعی هورمون جنسی مردانه یا تستوسترون است که در ساخت اسپرم نقش دارد. این اتفاق گاهی ناشی از وجود تومور، مصرف داروهای غیرقانونی یا سندرم کلاین فلتر (سندرم نادری که یک کروموزوم اضافی وجود دارد) است.
عقیم سازی
برخی از مردان اگر بچه های بیشتری نخواهند، عمل وازکتومی را انتخاب می کنند. در این عمل لوله هایی که اسپرم را از بیضه ها خارج می کنند (وازدفران) بریده و بسته شده و مایع منی دیگر حاوی اسپرم نخواهد بود. وازکتومی را می توان معکوس کرد، اما این عمل معمولا موفقیت آمیز نیست.
مصرف دارو
برخی داروها از جمله موارد زیر باعث بروز مشکلات ناباروری می شوند:
- سولفاسالازین : داروی ضد التهابی که برای درمان بیماری هایی مانند بیماری کرون و آرتریت روماتوئید تجویز می شود. سولفاسالازین تعداد اسپرم ها را کاهش می دهد، اما اثرات آن موقتی است و با قطع مصرف دارو، تعداد اسپرم به حالت عادی بازمی گردد.
- استروئیدهای آنابولیک : این داروها معمولا به طور غیرقانونی برای عضله سازی و بهبود عملکرد ورزشی استفاده می شوند. مصرف بیش از حد و طولانی مدت استروئیدهای آنابولیک تعداد و تحرک اسپرم را کاهش می دهد.
- شیمی درمانی : داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی در برخی موارد تولید اسپرم را به شدت کاهش می دهند.
- داروهای گیاهی : برخی از داروهای گیاهی مانند عصاره ریشه گیاه چینی تریپتریگیوم ویلفردی، بر تولید اسپرم تأثیر گذاشته یا اندازه بیضه ها را کاهش می دهند.
داروهای غیرقانونی مانند ماری جوانا و کوکائین نیز بر کیفیت مایع منی تأثیر می گذارند.
بیشتر بخوانید : علائم ناباروری + دلایل و تشخیص آن
آزمایش های ناباروری مردان و بررسی دقیق آن
شناسایی علت ناباروری مردان نه تنها یک علم، بلکه هنر است. ارزیابی باید توسط یک پزشک متخصص در ناباروری مردان انجام شود.
متخصصان رویکردهای متفاوتی دارند، اما در ادامه برخی از آزمایشاتی که معمولا انجام می شود آورده شده است:
تجزیه و تحلیل اسپرم و منی
در یک اتاق خصوصی از شما نمونه تازه از مایع منی گرفته می شود. سپس متخصصان تعداد، شکل، حرکت و سایر متغیرهای اسپرم را ارزیابی می کنند.
بر اساس گفته شابان به طور کلی، بالا بودن تعداد اسپرم های طبیعی به معنای احتمال باروری بیشتر است. اما موارد استثناها نیز وجود دارد.
بسیاری از مردان با تعداد کم اسپرم یا مایع منی غیر طبیعی هنوز بارور هستند و حدود 15 درصد از مردان نابارور مایع منی و مقدار زیادی اسپرم طبیعی دارند.
با کمال تعجب، فقدان کامل اسپرم در مایع منی (شرایطی که به نام آزواسپرمی شناخته می شود) گاهی نشانه خوبی است. این موضوع نشان دهنده انسداد در مجرای وازدفران است که با جراحی اصلاح می شود.
ارزیابی هورمون
تستوسترون و چندین هورمون ساخته شده در مغز مسئول تولید اسپرم هستند. با این حال مشکل اصلی در 97 درصد از مردان نابارور چیزی غیر از هورمون هاست.
بیوپسی بیضه
این آزمایش برای مردانی توصیه می شود که در منی آن ها مقدار بسیار کمی اسپرم هست یا اصلا هیچ اسپرمی وجود ندارد.
بیوپسی بیضه نشان می دهد که آیا مرد اسپرم سالم تولید می کند یا خیر. اگر در بیضه مقدار زیادی اسپرم طبیعی پیدا شود، احتمالا انسداد وجود دارد.
آزمایش ژنتیک
این آزمایش مشکلات خاص اسپرم که مانع از باروری می شوند را شناسایی می کند. متخصصان زمان های متفاوتی را برای انجام آزمایش ژنتیک انتخاب می کنند.
معاینه جسمی
از طریق یک معاینه فیزیکی کامل می توان واریکوسل را تشخیص داد و سرنخ هایی از مشکلات هورمونی به دست آورد. این معاینه به طور ایده آل باید توسط یک متخصص اورولوژی انجام شود.
درمان ناباروری در مردان
درمان ناباروری در مردان را می توان به دو روش جراحی و غیر جراجی تقسیم بندی کرد.
درمان غیر جراحی برای ناباروری مردان
نداشتن انزال
این مشکل به معنای وجود نداشتن منی بوده و اگرچه رایج نیست، اما می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- آسیب نخاعی
- جراحی قبلی
- دیابت
- مالتیپل اسکلروزیس
- ناهنجاری های موجود در بدو تولد
- سایر مشکلات ذهنی، عاطفی یا ناشناخته
برای درمان این عارضه معمولا در مرحله اول از داروها استفاده می شود.
بیشتر بخوانید : داروهایی که باعث کاهش اسپرم در مردان می شود
هایپرپلازی مادرزادی آدرنال
این مشکل که به معنای وجود مشکلات مادرزادی در آنزیم های خاص است یکی از علل نادر ناباروری مردان محسوب می شود.
هایپرپلازی مادرزادی آدرنالباعث تولید غیر طبیعی هورمون شده و معمولا با ارزیابی سطح استروئید در خون و ادرار تشخیص داده می شود. این بیماری را می توان با جایگزینی هورمون درمان کرد.
انزال رتروگراد
انزال رتروگراد وضعیتی است که مایع منی از آلت تناسلی خارج نشده و به سمت عقب بازمی گردد. این اتفاق ناشی از موارد زیر است:
- جراحی های پروستات یا مثانه
- ابتلا به دیابت
- آسیب نخاعی
- مصرف داروهای ضد افسردگی
- مصرف داروهای ضد فشار خون خاص
- مصرف داروهایی برای درمان بزرگی پروستات
انزال رتروگراد را می توان با مصرف دارو درمان کرد.
درمان جراحی ناباروری مردان
اگر ناباروری ناشی از مشکلات زیر باشد، معمولا عمل جراحی توصیه می شود:
درمان واریکوسل
در صورت ابتلا به این بیماری سیاهرگ های کیسه بیضه بزرگ می شوند. می توان این مشکل را با جراحی سرپایی جزئی به نام واریکوسلکتومی برطرف کرد.
درمان این رگ های متورم به بهبود حرکت، تعداد و ساختار اسپرم کمک می کند.
اگر به دلیل واریکوسل از مشکلات ناباروری رنج می برید، می توانید با متخصص عروق تماس بگیرید.
درمان آزواسپرمی
اگر عدم وجود اسپرم در مایع منی به دلیل انسداد باشد (آزواسپرمی)، گزینه های جراحی زیادی برای درمان وجود دارد.
می توان از عمل استخراج اسپرم از بیضه، آسپیره کردن اسپرم از اپیدیدیم از طریق پوست یا استخراج اسپرم از لوله های اپیدیدیم استفاده کرد.
برداشتن مجرای انزالی از طریق پیشابراه
انسداد مجرای انزال از طریق جراحی قابل درمان است. در حین جراحی سیستوسکوپ وارد مجاری ادراری شده و برش کوچکی در مجرای انزال ایجاد می شود. سپس پزشک با موفقیت انسداد را باز می کند.
وازوازواستومی
کاربرد وازوازواستومی میکروسرجیکال، معکوس کردن عمل وازکتومی است و از عمل میکروسرجری برای اتصال 2 قسمت بریده شده مجرای وازدفران در هر بیضه استفاده می شود.
تکنیک های کمک باروری برای علل ناشناخته ناباروری مردان
اکثر موارد ناباروری مردان قابل تشخیص و درمان هستند، اما شرایطی نیز وجود دارد که تشخیص علت دقیق ناباروری دشوار می شود که با عنوان ناباروری مردانه “ایدیوپاتیک” یا “غیر اختصاصی” شناخته می شود.
در مواردی که علت بروز مشکل به طور واضح مشخص نباشد، یا هیچ کدام از روش های درمانی دیگر اثر نداشته باشند، متخصصان به بیمار روش های درمان ناباروری زیر را پیشنهاد می کنند.
اگر سایر درمان‌های ناباروری نتایج دلخواهی را ارائه ندهند، راه هایی وجود دارد که زوجین می توانند بدون داشتن رابطه جنسی باردار شوند. این روش ها را تکنیک های کمک باروری می نامند.
بر اساس نوع و علت خاص ناباروری، متخصص هر یک از تکنیک های کمک باروری زیر را پیشنهاد می دهد.
لقاح آزمایشگاهی (IVF)
لقاح آزمایشگاهی رایج ترین و قابل اعتمادترین روش کمک باروری است که در آن تخمک اهدا کننده زن با اسپرم مرد یا اهدا کننده اسپرم در پتری دیش آزمایشگاهی بارور می شود.
در این روش تخمدان ها باید به طور موثر تحریک شوند و این کار معمولا در اولین مرحله با مصرف داروها میسر است. با انجام این کار چندین تخمک بالغ بازیابی می شوند.
تخمک بارور شده (جنین) پس از 3 تا 5 روز رشد در رحم کاشته می شود. لقاح آزمایشگاهی بیشتر برای زنان مبتلا به انسداد لوله های فالوپ کاربرد دارد.
اما در مواردی که مرد مبتلا به الیگواسپرمی بسیار شدید و غیرقابل درمان (تعداد کم اسپرم) باشد نیز از این روش استفاده می شود.
تلقیح داخل رحمی (IUI)
تلقیح داخل رحمی روشی برای درمان ناباروری است که در آن اسپرم مستقیما در رحم قرار می گیرد. شانس لقاح در این درمان بیشتر است زیرا در این فرآیند غلظت بالاتری از اسپرم سالم به تخمک نزدیک می شود.
تلقیح داخل رحمی معمولا برای زوج هایی که مردان از مشکلات تعداد و سرعت کم اسپرم، انزال رتروگراد و دیگر دلایل ناباروری رنج می برند توصیه می شود
تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI)
تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم یکی از روش های متحول کننده کمک باروری است. یک اسپرم با یک سوزن کوچک به تخمک تزریق شده و پس از بارور شدن در رحم زن کاشته می شود.
در صورتی که مایع منی شریک مرد کیفیت بسیار پایینی داشته باشد، متخصص ناباروری احتمالا این روش درمانی را توصیه کند.
همچنین در صورت عدم وجود اسپرم در مایع منی، انسداد یا نارسایی بیضه که قابل رفع نیست، از این روش استفاده می شود. در این روش گاهی اسپرم از بیضه ها یا اپیدیدیم گرفته می شود.
سوالات متداول در مورد ناباروری مردان
ناتوانی در باردار کردن زن با وجود برقراری رابطه جنسی منظم حداقل به مدت یک سال تحت عنوان ناباروری شناخته می شود.
اختلالات ژنتیکی، عدم تعادل هورمونی، جراحات، عفونت ها، داروها، سموم و عوامل سبک زندگی همگی در بروز این مشکل نقش دارند.
شاید علائم قابل توجهی نداشته باشید، اما برخی از مردان در رسیدن به نعوظ و حفظ آن دچار مشکل شده و درد یا تورم بیضه ها یا تعداد کم اسپرم را تجربه می کنند.
معاینه فیزیکی، بررسی سوابق پزشکی، تجزیه و تحلیل مایع منی، آزمایش هورمون، سونوگرافی و آزمایش ژنتیک.
بله، با مصرف دارو، عمل جراحی یا تکنیک های کمک باروری مانند تلقیح داخل رحمی یا لقاح آزمایشگاهی می توان این مشکل را برطرف کرد.
حفظ وزن مناسب، ورزش منظم، خودداری از مصرف دخانیات و الکل بیش از حد، مدیریت استرس و داشتن یک رژیم غذایی متعادل با میوه ها و سبزیجات فراوان در بهبود باروری نقش دارد.
اگر شما و شریک زندگیتان به دنبال بچه دار شدن هستید، اما حتی پس از داشتن رابطه جنسی محافظت نشده برای بیش از یک سال موفق به انجام این کار نشده اید، می توانید برای درمان به کلینیک دکتر الهام نظری واقع در شهرک غرب تهران مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره و یا نوبت حضوری برای درمان زائده های پوستی، با شماره تلفن های : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ و یا از طریق تماس تلفنی و یا واتساپ با شماره ۰۹۳۳۷۸۳۶۸۲۰ در تماس باشید.
سایر شماره تماس های کلینک : 02188591523 و 02188591358
آدرس ما را در صفحه تماس با ما مشاهده کنید.
