مثانه عصبی چیست + راه تشخیص و درمان
.
مثانه عصبی نوعی بیماری است که در آن مثانه و ادرار تحت تأثیر مشکلات سیستم عصبی قرار می گیرند. شرایطی مانند سکته مغزی و بیماری پارکینسون می توانند منجر به مثانه عصبی شود.
گزینه های درمانی شامل دارو درمانی و جراحی است.
مثانه عصبی چیست؟
به شرایطی که مثانه تحت تأثیر مشکلات عصبی (سیستم عصبی) قرار گیرد مثانه عصبی گفته می شود.
مشکلات کنترل مثانه دارای دو نوع اساسی بوده که با مثانه عصبی در ارتباط هستند.
مثانه بسته به اعصاب درگیر و ماهیت آسیب بیش از حد فعال (اسپاستیک یا بیش از حد انقباضی) یا کم کار می شود (شل یا هیپوتونیک).
مثانه چیست؟
مثانه اندامی توخالی است که در لگن یا پایین شکم قرار گرفته است و دو عملکرد مهم دارد:
- ادرار را در خود ذخیره می کند.
- ادرار را از طریق یک مسیر پیچیده ارتباطی در نخاع و مغز از بدن خارج می کند.
بی اختیاری ادرار زمانی اتفاق می افتد که فرد نتواند جریان ادرار را کنترل کند.
اگر مثانه نتواند به طور کامل تخلیه شود یا قبل از رسیدن فرد به دستشویی شروع به تخلیه ادرار کند (شرایطی تحت عنوان مثانه بیش فعال) ذخیره ادرار می تواند مشکل ساز شود.
در صورت خالی نشدن مثانه (بی اختیاری سرریزی)، عدم کارکرد اسفنکتر کنترل کننده ادرار (بی اختیاری استرسی) و یا جمع شدن مثانه در اثر اسپاسم قبل از رسیدن فرد به دستشویی (بی اختیاری اصراری) نشست ادرار رخ می دهد.
چه عاملی منجر به مثانه عصبی می شود؟
مثانه عصبی می تواند مادرزادی باشد (از بدو تولد وجود داشته باشد).
نقایص مادرزادی که می توانند منجر به مثانه عصبی شوند عبارتند از:
- اسپینا بیفیدا (میلومننگوسل): این اختلال زمانی که ستون فقرات جنین در ماه اول بارداری کاملاً رشد نکند اتفاق می افتد.
نوزادانی که با میلومننگوسل متولد می شوند اغلب فلج هستند و یا ضعف دارند که بر عملکرد مثانه تأثیر می گذارد.
- عدم وجود ساکرال: وضعیتی است که در آن قسمت هایی از ستون فقرات تحتانی وجود ندارد.
- فلج مغزی: فلج مغزی مجموعه ای از اختلالات مزمن (طولانی مدت) است که توانایی فرد در کنترل حرکت و وضعیت بدن را ضعیف می کند.
این اختلالات ناشی از آسیب به نواحی حرکتی مغز هستند.
این مشکل احتمالاً در حالی که نوزاد همچنان در رحم است و یا پس از تولد رخ دهد.
فلج مغزی معمولاً در اولین سال زندگی کودک تشخیص داده نخواهد شد.
بیماری های مختلف از جمله موارد زیر می توانند منجر به مثانه عصبی شوند:
- سکته
- بیماری پارکینسون
- اسکلروز چندگانه
- آسیب های نخاعی
- جراحی های ستون فقرات
- اختلال نعوظ
- تروما یا حوادث
- تومورهای سیستم عصبی مرکزی
- مسمومیت با فلزات سنگین
علائم مثانه عصبی چیست؟
شایعترین علامت مثانه عصبی عدم توانایی در کنترل ادرار است.
علائم دیگر عبارتند از:
- جریان ادرار ضعیف یا کم
- تکرر ادرار (روزانه هشت بار یا بیشتر)
- نیاز شدید به دفع ادرار (احساس یا نیاز فوری به ادرار کردن)
- ادرار دردناک که گاهی به معنای وجود عفونت ادراری است.
بیشتر بخوانید: عفونت مثانه
مثانه عصبی: تشخیص و آزمایشات
مثانه عصبی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک فرد را معاینه کرده و احتمالاً برای تشخیص مثانه عصبی چندین آزمایش مربوط به سیستم عصبی و مثانه تجویز خواهد کرد.
این آزمایشات عبارتند از:
- مطالعات یورودینامیک: این آزمایشات مربوط به عملکرد مثانه بوده و میزان ادراری که مثانه می تواند ذخیره کند، فشار داخل مثانه، میزان جریان ادرار و تخلیه مثانه هنگام پر شدن اندازه گیری می شود.
برای بررسی عملکرد صحیح عضلات و اعصاب حسگرهایی خاص روی پوست نزدیک مجرای ادرار (لوله حامل ادرار) یا رکتوم قرار داده می شوند.
- سیستوسکوپی: پزشک آزمایش سیستوسکوپی را با استفاده از یک دوربین کوچک (سیستوسکوپ) برای بررسی قسمت داخلی مثانه و مجرای ادرار انجام می دهد.
- اشعه ایکس
- توموگرافی کامپیوتری
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی
بیشتر بخوانید: نوار مثانه و یورودینامیک
مثانه عصبی : مدیریت و درمان
چگونه درمان می شود؟
درمان های اصلی مثانه عصبی شامل موارد زیر است:
- سوند گذاری متناوب تمیز: سوندها لوله های نازک و انعطاف پذیری هستند که برای تخلیه ادرار وارد مجرای ادرار و مثانه می شوند.
- داروها: برای بهبود عملکرد مثانه دارو تجویز می شود.
تجویز داروهای خاص برای مثانه عصبی به عملکرد بیش از حد مثانه (در مواردی که نمی توانید ادرار را نگه دارید و اغلب نیاز به ادرار کردن وجود دارد)، کم کاری مثانه (حتی اگر مثانه پر باشد نمی توانید ادرار کنید) یا هر دو مورد بستگی دارد.
- تزریق سم بوتولینوم A (بوتاکس): پزشک به مثانه یا اسفنکترهای ادراری بوتاکس تزریق می کند.
- تقویت مثانه (سیستوپلاستی تقویت کننده): در این نوع جراحی بخش هایی از روده (روده بزرگ سیگموئید) برداشته شده و به دیواره های مثانه متصل می شوند.
این کار باعث کاهش فشار داخلی مثانه و بهبود توانایی ذخیره ادرار می شود.
- مجرای ایلئال: از بخشی از روده کوچک برای ایجاد استوما استفاده شده و این استوما به یک کیسه که خارج از بدن قرار دارد متصل می شود.
- تغییر در سبک زندگی: این تغییرات شامل خودداری از مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی هایی است که می توانند مثانه را تحریک کنند.
این مواد شامل برخی نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه، نوشیدنی های گازدار، غذاهای پرادویه و مرکبات هستند.
کاهش وزن نیز استرس مثانه را کاهش داده و نوعی درمان رفتاری به نام تأخیر در تخلیه ادرار می تواند به برخی افراد مبتلا به کنترل ادرار کمک کند.
لباس های زیر و پدهای جاذب، نوارهای بهداشتی و پوشک بزرگسالان علاوه بر محافظت از پوست و لباس می توانند از رطوبت و بو جلوگیری کنند.
پدهای تختخواب نیز می توانند از ملحفه و تشک محافظت کنند.
مطالعه بیشتر در مورد مثانه عصبی
برای دریافت نوبت ملاقات با دکتر علی حاجب، متخضض اورلوژی، جهت مشاوره، تشخیص و درمان انواع بیماری های مثانه، کلیه و مجاری ادراری با کلینیک یادمان تماس بگیرید. در صورت نیاز برای تشخیص علت مشکلات مثانه تست نوار مثانه در کلینیک یادمان انجام میشود.
تلفن ثابت
تلفن همراه
آدرس:
تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک
